Ẩm thực Việt Nam luôn nổi tiếng với sự phong phú và tinh tế. Bên cạnh những món ăn chính, chúng ta còn có các loại bánh dân gian truyền thống gắn liền với tuổi thơ, ký ức và đời sống văn hóa của từng vùng miền. Từ những chiếc bánh chưng ngày Tết, bánh ít lá gai dẻo thơm đến bánh tro hay bánh bèo, mỗi loại bánh đều mang một câu chuyện, một hương vị riêng biệt không thể trộn lẫn. 

Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng khám phá các loại bánh dân gian nổi tiếng ở Việt Nam mà ai cũng nên thử một lần trong đời để cảm nhận trọn vẹn hồn quê Việt.

Tại sao Việt Nam lại có nhiều loại bánh dân gian?

Việt Nam sở hữu hàng trăm loại bánh dân gian độc đáo vì nhiều lý do vừa mang tính văn hóa, địa lý, vừa là kết quả của sự sáng tạo cộng đồng. Dưới đây là những lý do nổi bật nhất:

• Tận dụng nguyên liệu địa phương: Mỗi vùng miền Việt Nam thường phát triển một vài loại nông sản đặc trưng như gạo, nếp, khoai, đậu, trái cây vùng miền… Vì vậy, người dân đã khéo léo dùng nguyên liệu sẵn có để sáng tạo ra nhiều loại bánh khác nhau.
• Cộng cư nhiều dân tộc và giao thoa văn hóa: Mỗi vùng đất của Việt Nam đều hội tụ văn hóa của nhiều dân tộc khác nhau. Trong đó, mỗi dân tộc lại mang đặc trưng ẩm thực riêng và pha trộn với nhau tạo ra kho tàng bánh dân gian đa dạng.
• Phù hợp nhu cầu ăn uống, di chuyển: Trước đây, bánh dân gian ra đời để phục vụ cho một nhu cầu sử dụng nhất định như bảo quản lâu hơn, di chuyển xa, lao động, đi làm rừng… Bánh đóng vai trò vừa đủ no, giàu dinh dưỡng mà vẫn tiện lợi.
• Gắn với tín ngưỡng, lễ hội, phong tục: Nhiều loại bánh được dùng làm lễ vật, cúng tổ tiên, biểu tượng mùa vụ. Việc này tạo ra giá trị ẩm thực và còn giữ gìn nét đẹp phong tục truyền thống.

Sự phong phú của các loại bánh dân gian ở Việt Nam là kết quả của thiên nhiên ưu đãi lẫn địa lý đa dạng, và còn là sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc. Vậy đâu là các loại bánh dân gian nổi tiếng nhất mà bạn nên thử? Câu trả lời sẽ có trong phần tiếp theo của bài viết này.

Các loại bánh dân gian nổi tiếng nhất ở Việt Nam

Nếu bạn là một người yêu thích ẩm thực truyền thống, hãy thử qua 10 loại bánh dân gian nổi tiếng nhất dưới đây.

1. Bánh chưng

Bánh chưng là món bánh truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Bắc. Chiếc bánh vuông vắn tượng trưng cho đất được gói bằng lá dong xanh, bên trong là lớp gạo nếp dẻo, nhân đậu xanh và thịt mỡ thơm lừng. Bánh được nấu suốt 10–12 tiếng, giúp tạo nên vị mềm béo, đậm đà và giàu giá trị dinh dưỡng. Hơn cả một món ăn, bánh chưng còn là biểu tượng của lòng hiếu thảo và tinh thần đoàn tụ, là chiếc cầu nối ký ức Tết xưa và nay.

2. Bánh tét

Khác với bánh chưng hình vuông, bánh tét mang hình trụ dài. Bánh thường xuất hiện trong các gia đình miền Trung và miền Nam dịp Tết. Vẫn là gạo nếp, đậu xanh và thịt mỡ, nhưng bánh tét còn có nhiều biến tấu thú vị như bánh tét lá cẩm (màu tím), bánh tét nhân chuối hoặc đậu đỏ. Vị dẻo bùi, ngọt bùi và thơm lừng khiến bánh tét trở thành món quà quê ý nghĩa. Với người miền Nam, bánh tét không chỉ để ăn mà còn là nét văn hóa truyền thống cần gìn giữ.

3. Bánh bò

Bánh bò là món bánh dân gian quen thuộc của miền Nam. Bánh được làm từ bột gạo lên men, đường và nước cốt dừa. Khi hấp chín, bánh nở bung tạo thành các rễ tre li ti rất đặc trưng. Bánh bò có thể có màu trắng, hồng, xanh lá… với hương thơm nhẹ, vị ngọt thanh và độ dẻo mềm vừa phải. Đây là món bánh gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người và thường được bán trong các gánh hàng rong hay tại các chợ quê từ bao đời nay.

4. Bánh da lợn

Bánh da lợn có hình thức bắt mắt với nhiều lớp xen kẽ giữa màu xanh lá dứa và vàng nhạt của đậu xanh. Nguyên liệu chủ yếu để làm bánh là bột năng, nước cốt dừa, đường và hương lá dứa. Sự kết hợp của các nguyên liệu độc đáo đó đã tạo nên độ dẻo dai, thơm béo đặc trưng cho bánh da lợn. 

Khi cắt ra, bánh có bề mặt bóng mượt, từng lớp tách nhẹ như lớp da mịn màng. Bánh da lợn không chỉ ngon miệng mà còn thể hiện sự tinh tế trong cách chế biến bánh ngọt của người miền Nam.

5. Bánh bột lọc

Bánh bột lọc là món bánh nhỏ nhắn và trong suốt. Bánh được làm từ bột năng với nhân là tôm rim và thịt ba chỉ kho mặn. Bánh được gói trong lá chuối rồi đem hấp chín hoặc luộc trực tiếp. Khi ăn, bánh có độ dẻo nhẹ, phần nhân đậm đà và thường chấm kèm nước mắm cay. Đây là món ăn thể hiện sự cầu kỳ và khéo léo trong ẩm thực Huế.

6. Bánh bèo

Bánh bèo là món bánh được đổ vào chén nhỏ, làm từ bột gạo hấp chín, phía trên rắc nhân tôm khô, tóp mỡ, hành phi và ăn kèm với nước mắm pha chua ngọt. Bánh mềm, mịn, vừa miệng và thường được bày biện thành mâm tròn với hàng chục chén nhỏ. Chính nhờ cách thưởng thức thú vị đó, bánh bèo đã giúp mang đến một trải nghiệm ăn uống rất thú vị cho các thực khách. Món bánh này rất phổ biến ở Huế, Đà Nẵng và Quảng Nam.

7. Bánh xèo

Bánh xèo là món bánh mặn chiên giòn, lớp vỏ màu vàng ruộm từ bột gạo pha nghệ, nhân tôm, thịt, giá đỗ. Khi chiên, bánh xèo phát ra tiếng “xèo xèo” đặc trưng. Cũng nhờ đó, nó có tên gọi như vậy. Bánh được cuốn cùng rau sống, chấm nước mắm pha chua cay, tạo cảm giác tươi mát và đầy đủ vị. Đây là món ăn mang đậm tinh thần Nam Bộ, tức là hào sảng, vui tươi và luôn gắn liền với những buổi họp mặt gia đình, bạn bè.

8. Bánh giò

Bánh giò là món ăn sáng tiện lợi và phổ biến ở miền Bắc. Bánh được làm từ bột gạo xay mịn, nhân thịt heo, mộc nhĩ, hành khô. Bánh được gói bằng lá chuối, hấp chín, tạo nên hình tháp nhỏ đẹp mắt. Khi bóc lớp lá, bánh có độ mềm mịn, thơm nhẹ và vị nhân đậm đà. Dù là món dân dã, nhưng bánh giò luôn mang đến cảm giác ấm lòng, nhất là vào những sáng mùa đông se lạnh.

9. Bánh giầy

Bánh giầy là loại bánh tròn, dẹt, trắng mịn, làm từ nếp giã nhuyễn. Bánh thường được ăn kèm giò lụa, tượng trưng cho sự kết hợp hài hòa giữa dẻo và giòn, giữa đơn giản và đậm đà. Theo truyền thuyết, bánh giầy cùng bánh chưng là hai món bánh tượng trưng cho trời và đất, cũng như thể hiện lòng biết ơn tổ tiên. Ngày nay, bánh giầy vẫn được ưa chuộng trong các dịp giỗ chạp, lễ Tết và thường xuất hiện trong mâm cúng truyền thống.

10. Bánh đúc

Bánh đúc là món bánh được làm từ bột gạo hoặc bột năng, tùy vùng có thể là bánh đúc nóng hay nguội, chay hoặc mặn. Bánh đúc mặn thường có nhân thịt, mộc nhĩ, hành phi và ăn cùng nước mắm pha. Trong khi đó, bánh đúc chay thì ăn nguội, chấm tương bần hoặc ăn với lạc rang. Đây là món bánh gắn liền với đời sống người lao động Việt Nam. Dù trông đơn giản và mộc mạc, nhưng bánh đúc vẫn luôn đủ đầy hương vị và cảm xúc.

Tạm kết

Giữa nhịp sống hiện đại và hối hả, việc thưởng thức lại các loại bánh dân gian Việt Nam là tìm về một hương vị xưa cũ, cũng là cách để kết nối với cội nguồn văn hóa dân tộc. Mỗi chiếc bánh mộc mạc đều gói trọn tình quê, bàn tay khéo léo và lòng tự hào của người Việt. Nếu có dịp, bạn hãy dành thời gian để khám phá và thưởng thức những món bánh trên nhé.

Nếu bạn đang có nhu cầu mua một chiếc tủ lạnh chính hãng với giá bán tốt nhất thị trường, hãy ghé thăm cửa hàng FPT Shop gần nhất hoặc truy cập vào đường link bên dưới.