Củ sen từ lâu đã được xem là một nguyên liệu vừa ngon miệng vừa có giá trị dinh dưỡng cao. Không chỉ xuất hiện trong ẩm thực truyền thống như chè sen, canh hầm, món xào, mà củ sen còn là vị thuốc quý trong Đông y, giúp thanh nhiệt, an thần và bổ huyết. Tuy nhiên, ít ai biết rằng củ sen không chỉ có một loại. Thực tế, củ sen được chia thành hai dạng phổ biến là củ sen 7 lỗ và 9 lỗ, và mỗi loại lại mang đặc điểm, hương vị, công dụng riêng biệt. Vậy sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ là gì, loại nào ngon và bổ hơn? Hãy cùng FPT Shop tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Cấu tạo chung của củ sen

Trước khi đi sâu vào sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ, ta cần hiểu qua về cấu tạo của củ sen.

Củ sen thực chất là phần thân rễ phình to nằm dưới bùn của cây sen. Phần củ này gồm nhiều đốt nối liền nhau, có hình trụ dài, màu trắng ngà hoặc nâu nhạt. Bên trong củ có nhiều lỗ thông khí, chính những lỗ này giúp sen trao đổi không khí khi sống trong bùn sâu. Số lượng lỗ bên trong củ sen chính là yếu tố quyết định loại củ – 7 lỗ hay 9 lỗ.

Phân biệt củ sen 7 lỗ và 9 lỗ

Để hiểu rõ sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ, ta có thể dựa trên những đặc điểm về hình dạng, màu sắc, hương vị và mục đích sử dụng.

Củ sen 7 lỗ

• Hình dáng: Củ to, tròn, phần thân thường ngắn và mập.
• Màu sắc: Màu trắng đục hoặc trắng ngà.
• Lỗ bên trong: Có 7 lỗ khí, kích thước lỗ lớn hơn loại 9 lỗ.
• Kết cấu: Giòn, chắc, ít bột.
• Vị: Khi ăn có cảm giác giòn sần sật, ít ngọt hơn.
• Nguồn gốc: Thường mọc ở vùng có khí hậu lạnh, bùn dày, như Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc vùng núi phía Bắc Việt Nam.

Củ sen 9 lỗ

• Hình dáng: Củ thon dài hơn, thân mảnh và mềm hơn loại 7 lỗ.
• Màu sắc: Thường có màu trắng sáng hoặc vàng nhạt.
• Lỗ bên trong: Có 9 lỗ khí nhỏ, đều nhau.
• Kết cấu: Mềm, bở và nhiều tinh bột.
• Vị: Ngọt hơn, khi nấu có độ dẻo nhẹ, thơm dịu.
• Nguồn gốc: Chủ yếu mọc ở vùng đất phù sa, đồng bằng, đặc biệt phổ biến tại Đồng Tháp, Long An, Cần Thơ.

Nhìn chung, sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ thể hiện rõ nhất ở độ giòn, độ ngọt và lượng tinh bột bên trong.

Phân tích chi tiết sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ

Về kết cấu

• Củ sen 7 lỗ: Giòn, chắc, giữ hình tốt khi nấu lâu. Phù hợp cho món xào, chiên hoặc salad.
• Củ sen 9 lỗ: Mềm, bở, dễ nát khi nấu kỹ. Thích hợp cho món hầm, nấu chè hoặc nấu súp.

Về hương vị

• Củ sen 7 lỗ: Hương vị nhẹ, hơi thanh, ít ngọt. Khi ăn tươi hoặc luộc sẽ có cảm giác mát.
• Củ sen 9 lỗ: Vị ngọt đậm, mềm bùi, rất hợp để nấu các món tráng miệng.

Về dinh dưỡng

Cả hai loại đều giàu tinh bột, chất xơ, vitamin C, kali, và các chất chống oxy hóa. Tuy nhiên:

• Củ sen 7 lỗ: Ít tinh bột hơn, phù hợp cho người ăn kiêng, tiểu đường hoặc giảm cân.
• Củ sen 9 lỗ: Nhiều tinh bột và năng lượng, giúp bồi bổ sức khỏe, thích hợp cho người gầy yếu, trẻ em.

Về độ phổ biến

• Củ sen 9 lỗ: Thường thấy nhiều hơn trên thị trường Việt Nam vì trồng phổ biến ở đồng bằng sông Cửu Long.
• Củ sen 7 lỗ: Ít gặp, giá thành cao hơn do khó trồng và chủ yếu nhập khẩu hoặc trồng tại vùng lạnh.

Như vậy, sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ không chỉ nằm ở hình dạng mà còn ở kết cấu, hương vị và giá trị dinh dưỡng.

Củ sen 7 lỗ phù hợp với món ăn nào?

Với đặc điểm giòn chắc, ít bở và có cấu trúc đặc, củ sen 7 lỗ thường được dùng cho những món cần giữ nguyên hình dạng sau khi nấu. Dưới đây là một số món ăn phù hợp:

• Xào tỏi, xào thập cẩm: Khi xào nhanh trên lửa lớn, củ sen 7 lỗ vẫn giữ được độ giòn, không bị mềm nhũn, giúp món ăn có độ sần sật hấp dẫn.
• Làm gỏi, salad: Trộn cùng nước mắm chua ngọt hoặc sốt mayonnaise, củ sen không bị nhũn mà vẫn giòn, tạo cảm giác tươi mát, kích thích vị giác.
• Chiên giòn: Khi tẩm qua bột và chiên ngập dầu, từng lát củ sen 7 lỗ phồng nhẹ, vàng rụm, mang đến vị giòn rụm đầy thú vị.
• Nấu canh: Giúp nước canh trong, vị ngọt thanh tự nhiên, củ sen vẫn giữ được độ giòn đặc trưng, không bị rã nát.

Nhờ vào đặc tính đặc ruột và dai giòn, củ sen 7 lỗ là lựa chọn hoàn hảo cho những ai yêu thích món ăn có độ giòn sần sật và muốn tận hưởng trọn vẹn hương vị tự nhiên của sen.

Củ sen 9 lỗ phù hợp với món ăn nào?

Ngược lại với loại 7 lỗ, củ sen 9 lỗ có kết cấu mềm, bùi và chứa nhiều tinh bột hơn, vì vậy rất được ưa chuộng trong các món cần vị ngọt tự nhiên và độ dẻo mịn. Dưới đây là những món ăn phù hợp nhất:

• Nấu chè hạt sen, chè đậu xanh: Khi nấu, củ sen 9 lỗ mềm dần và hòa quyện cùng vị ngọt thanh của hạt sen, đậu xanh, tạo nên món chè bùi béo, thơm dịu và thanh mát.
• Nấu súp, hầm xương: Trong quá trình ninh lâu, củ sen 9 lỗ sẽ tiết ra vị ngọt tự nhiên, đồng thời làm nước dùng sánh nhẹ, giúp món ăn đậm đà và có độ ngậy vừa phải.
• Kho chay, hầm rau củ: Với khả năng thấm gia vị nhanh và kết cấu mềm dẻo, củ sen 9 lỗ giúp món kho hoặc hầm trở nên hài hòa, thơm ngon, thích hợp cho bữa chay thanh đạm.
• Làm bột hoặc cháo củ sen: Khi xay nhuyễn hoặc ninh kỹ, củ sen 9 lỗ cho ra phần cháo mịn, bùi, rất tốt cho trẻ nhỏ, người bệnh hoặc người cao tuổi cần món ăn dễ tiêu hóa.

Từ những đặc điểm này có thể thấy, sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ không chỉ nằm ở hình dáng mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách chế biến, củ sen 9 lỗ phù hợp với các món cần độ mềm, dẻo và vị ngọt tự nhiên hơn.

Cách nhận biết củ sen 7 lỗ và 9 lỗ bằng mắt thường

Nếu bạn đi chợ và muốn phân biệt nhanh, hãy chú ý các dấu hiệu sau:

• Nhìn mặt cắt ngang của củ: Củ sen 7 lỗ có lỗ lớn hơn, 9 lỗ có lỗ nhỏ, đều và mịn hơn.
• Dùng tay bóp nhẹ: Củ 7 lỗ sẽ chắc tay, khó bóp, trong khi củ 9 lỗ mềm hơn.
• Quan sát màu sắc: 7 lỗ có màu trắng ngà, hơi xám; 9 lỗ trắng sáng hoặc vàng nhạt.
• Khi cắt: 7 lỗ chảy ít nhựa, còn 9 lỗ thường tiết nhiều nhựa trắng hơn.

Những mẹo này giúp bạn dễ dàng xác định sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ chỉ sau vài giây quan sát.

Công dụng trong y học cổ truyền

Không chỉ được biết đến như một nguyên liệu ẩm thực quen thuộc, củ sen còn có giá trị lớn trong y học cổ truyền nhờ chứa nhiều dưỡng chất và hoạt tính tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Đặc biệt, sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ cũng dẫn đến công dụng trị liệu khác nhau.

Củ sen 7 lỗ

• Thanh nhiệt, giải độc, giảm mỡ máu: Loại củ này có tính hàn nhẹ, giúp làm mát cơ thể, hỗ trợ giảm cholesterol, thanh lọc gan và giải độc hiệu quả.
• Giúp tiêu hóa tốt nhờ hàm lượng xơ cao: Lượng chất xơ dồi dào trong củ sen 7 lỗ kích thích nhu động ruột, cải thiện hệ tiêu hóa và ngăn ngừa táo bón.
• Hỗ trợ điều hòa huyết áp và giảm stress: Các hoạt chất tự nhiên trong củ sen giúp ổn định huyết áp, đồng thời có tác dụng an thần nhẹ, giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi.

Củ sen 9 lỗ

• Bổ khí huyết, tăng cường sức đề kháng: Củ sen 9 lỗ mềm, giàu tinh bột và khoáng chất, giúp bồi bổ cơ thể, đặc biệt hữu ích cho người thiếu máu hoặc vừa ốm dậy.
• Hỗ trợ phục hồi sau bệnh, bổ dưỡng cơ thể: Thành phần dưỡng chất trong loại củ này giúp tăng cường năng lượng, phục hồi thể lực và cải thiện hệ miễn dịch.
• Dễ tiêu, thích hợp cho trẻ nhỏ và người lớn tuổi: Kết cấu mềm mịn, dễ hấp thu khiến củ sen 9 lỗ trở thành nguyên liệu lý tưởng cho cháo hoặc món hầm bổ dưỡng.

Tùy theo thể trạng và mục đích sử dụng, bạn có thể lựa chọn loại củ phù hợp nhất: củ sen 7 lỗ cho người muốn thanh lọc, giảm mỡ, còn củ sen 9 lỗ cho người cần bồi bổ, hồi phục sức khỏe. Điều này cũng góp phần lý giải rõ hơn sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ không chỉ ở ẩm thực mà còn ở giá trị trị liệu.

Bảo quản củ sen đúng cách

Bất kể loại nào, củ sen cũng rất dễ bị thâm hoặc hư nếu không bảo quản đúng:

• Cách bảo quản tươi: Gói trong khăn ẩm, cho vào ngăn mát tủ lạnh, dùng trong 3–5 ngày.
• Cách bảo quản lâu: Luộc sơ, để nguội rồi trữ đông. Khi dùng, rã đông tự nhiên, không ngâm nước nóng.
• Cách chống thâm: Sau khi gọt, ngâm củ sen trong nước pha chút giấm hoặc chanh để giữ màu trắng đẹp.

Cách này giúp củ sen giữ nguyên độ giòn và hương vị, đặc biệt với những món cần chuẩn bị trước.

Giá thành và nơi mua củ sen chất lượng

• Củ sen 9 lỗ: Giá rẻ hơn, dao động từ 25.000 – 40.000 đồng/kg. Dễ tìm thấy ở chợ, siêu thị.
• Củ sen 7 lỗ: Giá cao hơn, khoảng 50.000 – 80.000 đồng/kg tùy mùa. Thường được nhập từ Trung Quốc, Hàn Quốc hoặc vùng núi phía Bắc.

Nếu bạn muốn thử sự khác biệt, có thể mua mỗi loại một ít để trải nghiệm hương vị thực tế, đó là cách tốt nhất để cảm nhận sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ bằng vị giác.

Lựa chọn loại củ sen phù hợp cho từng mục đích

Nhờ đó, bạn có thể linh hoạt chọn loại củ sen phù hợp với từng món ăn hoặc nhu cầu dinh dưỡng.

Kết luận

Qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ từ cấu tạo, hương vị đến công dụng. Tùy vào khẩu vị và mục đích sử dụng, bạn có thể chọn loại củ sen phù hợp nhất để phát huy tối đa giá trị dinh dưỡng và hương vị tự nhiên. Hiểu rõ sự khác nhau của củ sen 7 lỗ và 9 lỗ không chỉ giúp bạn chế biến món ăn ngon hơn mà còn giúp tận dụng tối đa công dụng tốt cho sức khỏe từ ẩm thực đến dưỡng sinh hằng ngày.

Nếu bạn đang có nhu cầu sở hữu một chiếc bếp từ cao cấp, hỗ trợ nhiều chế độ nấu bên cạnh đó còn bền bỉ, đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng thì có thể tham khảo ngay các sản phẩm đến từ thương hiệu Sunhouse nhé: Bếp từ Sunhouse.

Xem thêm:

• Khám phá 10 món ăn từ sen thanh tao, nhẹ nhàng dành cho người healthy, không thể bỏ lỡ
• Gợi ý các món từ hoa sen đẹp mắt, tinh tế, thơm ngon hấp dẫn, dễ thực hiện ngay tại nhà