Mưa đá là hiện tượng thời tiết cực đoan có thể xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới và gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng. Tại Việt Nam, hiện tượng này thường xảy ra ở các vùng núi cao hoặc những khu vực tiếp giáp giữa núi và biển. Vậy mưa đá là gì? Hãy cùng FPT Shop giải thích hiện tượng mưa đá trong bài viết dưới đây nhé!

Giải thích hiện tượng mưa đá là gì?

Mưa đá là một dạng giáng thủy đặc biệt, xảy ra khi nước trong đám mây bị đóng băng, tạo thành các viên băng có hình dạng và kích thước khác nhau, từ vài milimet cho đến hàng chục centimet. Những viên băng này rơi xuống mặt đất khi đủ nặng, gây ra hiện tượng mà ta gọi là mưa đá.

Mưa đá thường xuất hiện cùng mưa rào và kéo dài từ 5 đến 30 phút, mưa đá phổ biến ở các khu vực đồi núi hoặc nơi giao nhau giữa biển và núi. Tại miền Bắc Việt Nam, hiện tượng này thường xảy ra trong giai đoạn chuyển mùa, đặc biệt từ tháng 3 đến tháng 5.

Giải thích hiện tượng mưa đá hình thành như thế nào?

Mưa đá được hình thành khi các dòng khí đối lưu trong khí quyển hoạt động mạnh, đặc biệt trong thời điểm giao mùa từ lạnh sang nóng hoặc ngược lại. Khi những dòng khí nóng đẩy hơi nước lên cao và đi vào vùng không khí lạnh hơn -20°C, chúng ngưng tụ thành những hạt băng nhỏ.

Những hạt băng này tiếp tục va chạm và kết dính với các giọt nước siêu lạnh khác, được nâng lên nhiều lần bởi các luồng khí mạnh. Qua từng chu kỳ, chúng lớn dần lên cho đến khi trọng lượng quá nặng khiến chúng rơi xuống đất – tạo thành trận mưa đá.

Các dạng mưa đá

Mưa đá có nhiều dạng khác nhau nhưng có thể phân thành hai loại chính:

• Mưa hạt băng nhỏ: Có kích thước khoảng 5mm, hình cầu hoặc hình nón, bề mặt trơn láng.
• Mưa nước đá lớn: Có vẻ ngoài trong suốt hoặc đục, với hình dạng không đồng đều như hình nón, hình cầu, hoặc bất định. Kích thước dao động từ 5mm đến 50mm, rơi từ các đám mây giông, có thể rơi riêng lẻ hoặc thành từng cụm.

Tốc độ rơi của các viên mưa đá thường từ 30 đến 60m/s, cá biệt có thể lên tới 90m/s, tạo ra tác động mạnh và nguy cơ gây nguy hiểm cao.

Tại sao mưa đá thường xảy ra vào mùa nóng?

Mưa đá chủ yếu xảy ra trong những tháng nóng ẩm, đặc biệt vào các tháng 4, 5, 6 hoặc 9, 10, 11, khi thời tiết chuyển giao giữa mùa lạnh và mùa nóng. Mặc dù mưa đá là băng, nhưng lại thường xuất hiện vào những tháng nóng hoặc giao mùa. Lý do là trong mùa nóng ẩm, mặt đất hấp thụ nhiều nhiệt khiến không khí ở tầng thấp nóng lên, bốc hơi nước mạnh mẽ. Hơi nước bay lên gặp không khí lạnh ở tầng cao sẽ bị đóng băng – giải thích hiện tượng mưa đá một cách logic trong bối cảnh khí hậu nhiệt đới như ở Việt Nam.

Dấu hiệu nhận biết sắp có mưa đá

Dù khó dự báo trước, nhưng vẫn có thể phát hiện dấu hiệu sắp xảy ra mưa đá qua một số biểu hiện như:

• Mây giông dày đặc: Đám mây có hình dạng giống bầu vú, màu đen sẫm, báo hiệu giông mạnh.
• Gió giật mạnh: Kèm theo âm thanh ù ù hoặc ầm ầm liên tục.
• Nhiệt độ giảm đột ngột: Không khí trở nên lạnh hơn rõ rệt trước cơn giông.
• Tiếng mưa lớn: Tiếng mưa rơi trên mái nhà hoặc bề mặt cứng phát ra âm thanh lớn hơn bình thường.

Tác động của mưa đá đến đời sống

Mưa đá gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với con người và môi trường xung quanh như:

• Con người: Những viên đá lớn có thể gây thương tích nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu trúng trực tiếp. Mưa đá cũng làm hư hỏng nhà cửa, phương tiện, công trình và khiến đường trơn trượt dễ xảy ra tai nạn.
• Động vật: Gia súc, gia cầm có thể bị chết hàng loạt nếu không kịp đưa vào nơi trú ẩn.
• Thực vật: Cây trồng bị gãy cành, rụng lá, dập nát hoa màu – ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp.

Việc giải thích hiện tượng mưa đá không chỉ giúp nhận biết mà còn nhấn mạnh sự cần thiết của các biện pháp giảm thiểu thiệt hại.

Cách phòng tránh và giảm thiểu thiệt hại do mưa đá

Để bảo vệ tài sản và tính mạng trước mưa đá, bạn có thể áp dụng một số biện pháp như:

• Đối với cây trồng: Lắp đặt mái che bằng lưới hoặc vật liệu bền để hạn chế tổn thất do đá rơi.
• Mái nhà: Gia cố mái bằng vật liệu chịu lực tốt, thiết kế dốc để giảm lực tác động của đá.
• Kiểm tra kết cấu nhà cửa: Đảm bảo khung mái, cửa kính đủ chắc chắn, nhất là trong mùa có khả năng xảy ra mưa đá.
• Tránh trú ngoài trời: Khi có mưa đá, nên tìm nơi an toàn như gầm bàn, giường hoặc vật chắn để bảo vệ cơ thể.
• Đảm bảo nguồn nước sạch: Mưa đá có thể cuốn theo các chất độc hại vào nguồn nước của bạn, do đó cần lọc kỹ nước trước khi sử dụng hoặc dùng máy lọc nước đạt chuẩn.

Tạm kết

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về cách giải thích hiện tượng mưa đá – từ nguyên nhân hình thành, thời điểm xảy ra, dấu hiệu cảnh báo đến mức độ ảnh hưởng và biện pháp phòng tránh.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, việc nâng cao nhận thức về các hiện tượng thời tiết cực đoan là điều vô cùng cần thiết, đặc biệt đừng quên trang bị ngay các máy lọc nước chính hãng tại FPT Shop – giải pháp an toàn giúp loại bỏ 99,9% tạp chất do mưa đá gây ra. Tham khảo ngay tại đây nhé!