Kẹo thèo lèo là món quà quê giản dị nhưng thấm đẫm hồn dân tộc, từ lâu đã trở thành biểu tượng của ký ức tuổi thơ, gắn liền với những ngày rong chơi vô lo vô nghĩ. Với hương vị bùi béo, ngọt ngào và cách làm thủ công truyền thống, kẹo thèo lèo không chỉ là món ăn vặt mà còn là một phần di sản văn hóa ẩm thực của người Việt, đặc biệt là miền Tây Nam Bộ. Cùng FPT Shop khám phá món ăn vặt hấp dẫn này nhé.

Kẹo thèo lèo là gì?

Kẹo thèo lèo là một loại kẹo truyền thống có xuất xứ từ miền Tây Nam Bộ Việt Nam, thường được làm từ đường, mạch nha và các loại đậu như đậu phộng (lạc), đậu xanh hoặc đậu đen. Đây là món ăn vặt ngọt, giòn, thơm béo, được nấu thủ công và tạo hình bằng tay.

Tên gọi “thèo lèo” có phần ngộ nghĩnh và dễ nhớ, phản ánh nét bình dị, dân dã và vui tươi trong đời sống của người dân miền sông nước. Không chỉ là món kẹo để nhâm nhi, thèo lèo còn là một phần ký ức gắn với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt.

Nguồn gốc và lịch sử của kẹo thèo lèo

Không có tài liệu chính thức ghi nhận nguồn gốc cụ thể của kẹo thèo lèo, nhưng theo nhiều người cao tuổi ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, loại kẹo này đã xuất hiện từ hàng trăm năm trước, chủ yếu do người dân tự làm trong những dịp lễ Tết hoặc ngày giỗ chạp.

Về sau, món kẹo này dần phổ biến hơn và được bán tại các chợ quê, hội làng, lễ hội truyền thống. Kẹo thèo lèo cũng là món đặc sản được chọn làm quà biếu trong các dịp về quê, nhờ vào sự mộc mạc nhưng đầy hấp dẫn của nó.

Thành phần chính của kẹo thèo lèo

Mạch nha

Đây là nguyên liệu quan trọng tạo nên độ dẻo và độ ngọt thanh cho kẹo. Mạch nha thường được nấu từ nếp, có màu vàng nhạt, vị ngọt nhẹ và thơm mùi lúa.

Đường

Đường cát trắng hoặc đường thốt nốt được sử dụng để tạo độ ngọt đậm đà cho kẹo. Một số nơi còn dùng đường nâu hoặc đường phèn để tạo mùi vị đặc trưng.

Các loại đậu

Thông thường nhất là đậu phộng rang chín, còn nguyên hạt hoặc giã dập. Ngoài ra, kẹo thèo lèo đôi khi được làm với đậu xanh, đậu đen, mè rang để tăng thêm hương vị.

Mè (vừng)

Là lớp phủ ngoài của viên kẹo, mè rang vàng thơm giúp tăng độ bùi và làm cho viên kẹo thêm phần hấp dẫn về hình thức.

Cách làm kẹo thèo lèo truyền thống

Làm kẹo thèo lèo cần sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và kỹ thuật để đạt được vị ngon đúng chuẩn.

Bước 1: Rang đậu

Chọn loại đậu tươi, rang chín vàng đều, sau đó để nguội và bóc lớp vỏ lụa (nếu có). Đậu phộng cần giữ được độ giòn và thơm bùi.

Bước 2: Nấu nước đường và mạch nha

Hòa đường với mạch nha, đun trên lửa nhỏ cho đến khi hỗn hợp tan chảy và sánh đặc. Phải khuấy đều tay để tránh cháy hoặc đóng cục. Đây là công đoạn quan trọng ảnh hưởng đến độ dẻo và độ ngọt của kẹo.

Bước 3: Trộn đậu và tạo hình

Khi nước đường đạt độ kết dính lý tưởng, nhanh tay trộn đậu vào hỗn hợp rồi đổ ra khuôn hoặc mâm có lót giấy chống dính. Khi kẹo còn ấm, cắt thành từng thanh hoặc viên vừa ăn.

Bước 4: Phủ mè

Cuối cùng, lăn kẹo qua mè rang vàng để tạo hương thơm và lớp ngoài đẹp mắt. Để nguội hoàn toàn trước khi đóng gói hoặc bảo quản.

Hương vị đặc trưng của kẹo thèo lèo

Điểm đặc biệt của kẹo thèo lèo là sự hài hòa giữa vị ngọt của mạch nha, vị béo của đậu, và vị thơm của mè. Kẹo không quá ngọt gắt như một số loại kẹo công nghiệp, mà có vị ngọt thanh dịu, dễ ăn.

Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được độ giòn rụm của đậu phộng, độ dẻo dai vừa phải của lớp mạch nha bao phủ, và hương mè thoang thoảng bám nơi đầu lưỡi. Đây chính là lý do khiến nhiều người “nghiện” món kẹo này từ lần đầu nếm thử.

Sự khác biệt giữa kẹo thèo lèo và các loại kẹo truyền thống khác

Mặc dù có nhiều loại kẹo truyền thống như kẹo dừa, kẹo chuối, kẹo mè xửng, nhưng kẹo thèo lèo vẫn giữ được nét riêng:

Kẹo thèo lèo trong văn hóa miền Tây

Ở miền Tây, kẹo thèo lèo không chỉ là món ăn chơi mà còn xuất hiện trong các dịp đặc biệt như:

• Tết Nguyên Đán: Dùng để mời khách, trẻ em ăn vui miệng.
• Lễ cưới hỏi: Thèo lèo đôi khi được cho vào tráp cưới như một biểu tượng của sự gắn kết và ngọt ngào.
• Lễ hội đình làng: Bày bán tại các gian hàng ẩm thực truyền thống, thu hút cả người lớn lẫn trẻ em.

Nhiều người dân miền Tây xem kẹo thèo lèo như “hương vị ký ức”, gợi nhắc về tuổi thơ êm đềm bên dòng sông, bếp lửa và những câu chuyện kể đêm trăng.

Kẹo thèo lèo và tuổi thơ người Việt

Nếu ai đã từng sống ở vùng quê Việt Nam, đặc biệt là trước những năm 2000, hẳn sẽ nhớ đến những bịch kẹo thèo lèo được gói trong bao giấy báo, buộc bằng dây thun. Mỗi lần đi chợ về, mẹ hay bà lại mua một ít cho con cháu ăn chơi.

Tiếng rôm rốp khi cắn viên kẹo, mùi mè thơm lan tỏa, đôi tay dính mạch nha… tất cả như những mảnh ghép tuổi thơ bình dị nhưng vô cùng đáng quý.

Những thương hiệu kẹo thèo lèo nổi tiếng

Hiện nay, một số làng nghề và cơ sở truyền thống vẫn duy trì việc sản xuất kẹo thèo lèo với số lượng lớn để phục vụ thị trường trong và ngoài nước:

• Kẹo thèo lèo Sa Đéc (Đồng Tháp): Nổi tiếng với vị kẹo giòn tan, ngọt dịu, chất lượng cao.
• Thèo lèo Cần Thơ: Đặc trưng bởi cách chế biến truyền thống và bao bì mang đậm chất miền Tây.
• Thèo lèo Sóc Trăng: Dùng đường thốt nốt tự nhiên, tạo vị ngon đặc trưng.

Bảo quản và sử dụng kẹo thèo lèo

Bảo quản

• Để nơi khô ráo, thoáng mát.
• Đóng gói kín sau khi mở để tránh ẩm và kiến.
• Tránh ánh nắng trực tiếp làm chảy đường.

Hạn sử dụng

Thông thường là từ 3 – 6 tháng, tùy theo điều kiện bảo quản và phương pháp chế biến.

Sử dụng

• Ăn trực tiếp như món ăn vặt.
• Dùng làm quà tặng, quà biếu vào dịp Tết.
• Thưởng thức cùng trà nóng hoặc cà phê đen – tạo nên sự kết hợp hài hòa.

Tái hiện hương vị truyền thống giữa thời hiện đại

Trong thời đại công nghiệp hóa và bùng nổ đồ ăn nhanh, kẹo thèo lèo vẫn giữ được chỗ đứng riêng nhờ sự độc đáo trong hương vị và giá trị truyền thống.

Nhiều bạn trẻ hiện nay cũng bắt đầu tìm đến những món ăn dân dã như kẹo thèo lèo như một cách để “chạm lại ký ức” hoặc khám phá những điều xưa cũ đầy thú vị. Ngoài ra, các nhà sản xuất đã cải tiến bao bì, vệ sinh an toàn thực phẩm để đưa kẹo thèo lèo lên tầm cao mới, đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang nhiều nước như Mỹ, Úc, Hàn Quốc.

Hướng dẫn làm kẹo thèo lèo tại nhà

Nếu bạn yêu thích món kẹo này và muốn thử sức tại nhà, dưới đây là hướng dẫn đơn giản:

Nguyên liệu

• 300g đậu phộng rang
• 100g mạch nha
• 200g đường cát trắng
• 50g mè trắng rang

Cách làm

• Đun chảy đường và mạch nha cho đến khi hỗn hợp sánh đặc.
• Trộn đậu phộng vào, đảo nhanh tay.
• Đổ hỗn hợp ra khay có lót giấy nến.
• Dùng dao hoặc kéo cắt khi kẹo còn ấm.
• Lăn từng viên qua mè rang rồi để nguội.
• Bảo quản trong lọ kín.

Kết luận

Kẹo thèo lèo không chỉ là món ăn vặt ngọt ngào mà còn là biểu tượng văn hóa, là hơi thở của vùng quê yên bình và là dấu ấn trong lòng bao người Việt. Giữa dòng chảy hiện đại, kẹo thèo lèo vẫn tồn tại như một phần ký ức ngọt ngào, giản dị, đáng quý. Nếu có dịp ghé miền Tây, đừng quên thưởng thức hay mang về ít viên kẹo thèo lèo – để thấy lòng mình dịu lại trong vị ngọt quê hương.

Hiện tại FPT Shop đang có chương trình ưu đãi nhiều mẫu bếp từ chính hãng, giá tốt. Đây sẽ là trợ thủ đắc lực dành cho gian bếp nhà bạn. Bạn có thể tham khảo nhanh tại đây để sở hữu cho mình những sản phẩm chất lượng nhất nhé: Bếp từ.

Xem thêm:

• Tổng hợp các loại bánh kẹo Nhật Bản thơm ngon, được nhiều người yêu thích hiện nay
• Cách làm kẹo chỉ ngon ngọt từ những nguyên liệu dễ kiếm, ăn siêu cuốn ngay tại nhà