Tết Trùng Cửu là gì? Đây là một trong những dịp lễ tết cổ truyền có nguồn gốc từ Trung Hoa, được du nhập vào Việt Nam từ rất lâu đời. Ngày này rơi vào mùng 9 tháng 9 âm lịch, còn gọi là Tết Trùng Dương – nghĩa là “hai con số 9 trùng nhau”. Theo quan niệm của người Á Đông, số 9 là con số dương lớn nhất, tượng trưng cho sự trường thọ, may mắn và vĩnh cửu. Chính vì vậy, ngày 9/9 âm lịch được xem là ngày cát tường, mang năng lượng mạnh mẽ, thích hợp để tổ chức các nghi lễ cầu phúc, an khang, trường thọ và hạnh phúc.

Tại Việt Nam, Tết Trùng Cửu không phổ biến như Tết Nguyên Đán hay Tết Trung Thu, nhưng vẫn được lưu truyền ở nhiều địa phương, đặc biệt là trong giới Nho học xưa và những gia đình coi trọng truyền thống. Bài viết này FPT Shop sẽ giúp bạn hiểu rõ tết trùng cửu là gì, nguồn gốc, ý nghĩa sâu sắc cũng như những phong tục độc đáo gắn liền với ngày lễ này.

Nguồn gốc của Tết Trùng Cửu

Câu chuyện cổ về nguồn gốc Tết Trùng Cửu

Theo sách cổ Trung Hoa, Tết Trùng Cửu bắt nguồn từ một truyền thuyết nổi tiếng về chàng Huanh Cảnh (Hoàng Cảnh) – một người học trò hiếu học sống vào thời Đông Hán. Thầy của anh là Phi Trường Phòng, một đạo sĩ tinh thông thuật số, tiên đoán được rằng vào ngày mùng 9 tháng 9, tai họa lớn sẽ giáng xuống làng nơi Hoàng Cảnh sinh sống, khiến nhiều người thiệt mạng.

Để giúp dân làng thoát nạn, Phi Trường Phòng dặn học trò dẫn gia đình lên núi, mang theo túi đỏ chứa hạt thảo mộc và uống rượu hoa cúc để tránh tai ương. Hoàng Cảnh nghe lời, dẫn cả nhà lên núi. Quả nhiên, hôm đó tai họa xảy ra thật – cả làng bị dịch bệnh nặng, chỉ có gia đình Hoàng Cảnh được bình an. Từ đó, dân gian chọn ngày 9/9 âm lịch làm ngày lên núi tránh nạn và cầu phúc, dần dần trở thành Tết Trùng Dương hay Tết Trùng Cửu.

Sự du nhập vào Việt Nam

Tết Trùng Cửu du nhập vào Việt Nam qua con đường văn hóa Nho giáo. Trong thời phong kiến, các nho sĩ, quan lại và trí thức thường tổ chức tụ hội, làm thơ, uống rượu, ngắm hoa cúc trong ngày này để thể hiện tâm hồn thanh tao. Dần dần, phong tục này được dân gian hóa và gắn với nhiều tập tục cầu may, làm phúc, dâng lễ tổ tiên.

Ngày nay, dù không được tổ chức rộng rãi, nhưng ở một số vùng Bắc Bộ và miền Trung, người dân vẫn giữ truyền thống cúng Tết Trùng Cửu để bày tỏ lòng hiếu kính và cầu mong sức khỏe, bình an.

Ý nghĩa của Tết Trùng Cửu

Biểu tượng của sự trường thọ và hạnh phúc

Vì Tết Trùng Cửu diễn ra vào ngày mùng 9 tháng 9 âm lịch, trùng con số 9 – con số dương lớn nhất, nên được xem là ngày của năng lượng cực thịnh. Người xưa tin rằng, ai sinh vào ngày này hoặc cúng lễ đúng nghi thức sẽ gặp nhiều may mắn, sống thọ và khỏe mạnh. Ngày này cũng là dịp để con cháu kính nhớ ông bà tổ tiên, cầu mong cho cha mẹ được trường thọ, gia đình hạnh phúc viên mãn.

Thời điểm của mùa thu viên mãn

Tết Trùng Cửu rơi vào giữa mùa thu, khi trời trong, gió mát, cây cối chuyển sắc vàng, và hoa cúc – loài hoa biểu tượng của mùa thu – nở rộ. Vì vậy, ngày lễ này cũng gắn liền với hoa cúc và rượu hoa cúc, tượng trưng cho thanh cao, bền bỉ và cuộc sống viên mãn. Uống rượu hoa cúc trong Tết Trùng Cửu không chỉ là một thú vui tao nhã mà còn là cách để trừ tà, dưỡng sinh và kéo dài tuổi thọ.

Dịp để hòa mình với thiên nhiên

Theo truyền thống, trong ngày Tết Trùng Cửu, mọi người thường lên núi, đi dạo ngoài trời, hái lá thuốc, ngắm cảnh thu. Hoạt động này không chỉ giúp gắn kết con người với thiên nhiên mà còn là cách để thanh lọc tâm hồn, buông bỏ phiền muộn, đón nhận nguồn năng lượng tích cực của đất trời.

Phong tục và hoạt động trong ngày Tết Trùng Cửu

Lên núi du ngoạn

Phong tục lên núi là hoạt động đặc trưng nhất trong ngày Tết Trùng Cửu. Người dân thường cùng người thân hoặc bạn bè leo núi, ngắm cảnh thu, hái thuốc. Việc lên núi không chỉ mang ý nghĩa tránh tà khí mà còn là cách rèn luyện sức khỏe, hít thở không khí trong lành.

Uống rượu hoa cúc và ngắm hoa cúc

Trong văn hóa Á Đông, hoa cúc là biểu tượng của người quân tử, thanh cao và kiên cường. Vào ngày 9/9 âm lịch, nhiều nơi tổ chức thưởng hoa, uống rượu hoa cúc và làm thơ. Rượu hoa cúc được ngâm từ cánh hoa cúc vàng trong rượu nếp, có hương thơm dịu nhẹ, giúp dưỡng gan, sáng mắt, kéo dài tuổi thọ. Đây cũng là lý do mà Tết Trùng Cửu được xem là ngày lễ của tuổi thọ và sức khỏe.

Làm bánh cao chín tầng (bánh Trùng Dương)

Ở Trung Quốc và một số vùng Việt Nam, người dân có phong tục làm bánh cao chín tầng tượng trưng cho “cao thăng” – tức thăng tiến, phát đạt. Bánh thường được làm từ bột gạo, nhân đậu, xếp thành nhiều lớp. Mỗi tầng bánh mang ý nghĩa bước tiến mới trong cuộc sống, cầu mong sự nghiệp và công danh thăng hoa.

Cúng tổ tiên và cầu phúc

Cúng lễ vào ngày Tết Trùng Cửu là một nét đẹp truyền thống. Gia đình thường chuẩn bị mâm cúng đơn giản với hương, hoa cúc, rượu, bánh và hoa quả. Nghi lễ này nhằm tưởng nhớ tổ tiên, cầu cho cha mẹ, con cháu được khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn.

Mâm cúng Tết Trùng Cửu gồm những gì?

Tùy theo vùng miền, mâm cúng ngày Tết Trùng Cửu có thể khác nhau, nhưng thường gồm các món mang ý nghĩa tốt lành:

• Hoa cúc vàng: biểu tượng của sự trường thọ và thanh khiết.
• Rượu hoa cúc: dùng để mời tổ tiên và cầu sức khỏe.
• Bánh chín tầng hoặc bánh nếp: tượng trưng cho thăng tiến, phát đạt.
• Trái cây theo mùa: thường chọn quả có màu vàng hoặc đỏ – tượng trưng cho may mắn.
• Món ăn nhẹ: như xôi, chè, hoặc gà luộc, thể hiện lòng thành kính.

Việc bày biện mâm cúng không cần cầu kỳ, quan trọng là tấm lòng thành của gia chủ hướng về tổ tiên.

Tết Trùng Cửu trong văn hóa Việt Nam

Trong văn chương cổ

Tết Trùng Cửu từng xuất hiện trong nhiều tác phẩm văn học Việt Nam. Các nho sĩ thời xưa thường chọn ngày này để làm thơ, uống rượu, ngắm hoa cúc. Nhiều bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của trời thu, tình bằng hữu và ước vọng trường thọ. Chẳng hạn, Nguyễn Du từng nhắc đến Tết Trùng Dương trong thơ, thể hiện nỗi nhớ quê hương và hoài niệm thời gian.

Trong đời sống dân gian

Dù ngày nay không còn phổ biến, Tết Trùng Cửu vẫn được người Việt ở một số vùng nông thôn duy trì như một dịp cầu bình an và sức khỏe cho người cao tuổi. Một số nơi còn tổ chức lễ mừng thọ vào ngày này, coi đây là thời điểm thuận lợi để chúc phúc, tạ ơn và bày tỏ hiếu kính.

Sự khác biệt giữa Tết Trùng Cửu và các lễ tết khác

Như vậy, tuy không nổi bật như các lễ tết khác, Tết Trùng Cửu vẫn mang giá trị văn hóa tinh thần sâu sắc, thể hiện triết lý sống hài hòa với tự nhiên và lòng hiếu kính truyền thống.

Tết Trùng Cửu trong đời sống hiện đại

Ngày nay, nhiều người trẻ có thể chưa biết rõ tết trùng cửu là gì, nhưng ý nghĩa của ngày lễ này vẫn rất đáng trân trọng. Trong nhịp sống hiện đại, Tết Trùng Cửu là dịp để:

• Thư giãn, hòa mình với thiên nhiên – thực hiện các chuyến dã ngoại, leo núi, ngắm cảnh thu.
• Quan tâm đến sức khỏe – thưởng thức các món ăn lành mạnh, uống trà hoa cúc, rượu hoa cúc.
• Thể hiện lòng hiếu kính – dành thời gian thăm hỏi, chúc thọ ông bà, cha mẹ.
• Giữ gìn văn hóa truyền thống – qua việc tìm hiểu và truyền dạy cho thế hệ sau.

Nhiều gia đình hiện đại vẫn duy trì mâm cúng nhỏ vào ngày 9/9 âm lịch, không chỉ để cầu phúc mà còn để kết nối tình cảm giữa các thế hệ.

Một số món ăn đặc trưng ngày Tết Trùng Cửu

• Bánh cao (bánh chín tầng): thể hiện khát vọng thăng tiến, phát đạt.
• Rượu hoa cúc: biểu tượng của sức khỏe và tuổi thọ.
• Xôi gấc, chè hoa cúc: món ăn mang màu sắc rực rỡ, tượng trưng cho phúc lộc.
• Các món chay thanh đạm: giúp cơ thể nhẹ nhàng, phù hợp với tinh thần thanh tịnh của ngày lễ.

Những món ăn này vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa là cách con người thể hiện sự tri ân đối với thiên nhiên và tổ tiên.

Giá trị văn hóa và triết lý nhân sinh của Tết Trùng Cửu

Tết Trùng Cửu không chỉ là dịp lễ mang tính truyền thống mà còn ẩn chứa triết lý sâu sắc:

• Tôn trọng quy luật tự nhiên: Con người sống hài hòa với đất trời, đón nhận năng lượng dương của vũ trụ.
• Đề cao lòng hiếu thảo: Cúng tổ tiên, chúc thọ cha mẹ là nét văn hóa đẹp của người Việt.
• Nuôi dưỡng tâm hồn: Những hoạt động như leo núi, ngắm hoa, thưởng rượu giúp tâm trí thư thái, hướng thiện.
• Cầu mong an khang, thịnh vượng: Ngày Trùng Cửu mang ý nghĩa “cao thăng”, khuyến khích con người không ngừng phấn đấu vươn lên.

Kết luận

Từ những phân tích trên, có thể thấy rõ tết trùng cửu là gì – đó không chỉ là một ngày lễ truyền thống mà còn là dịp để con người hướng về cội nguồn, cầu chúc sức khỏe và trường thọ. Dù thời gian và nhịp sống hiện đại khiến nhiều người lãng quên ngày này, nhưng ý nghĩa nhân văn của nó vẫn luôn trường tồn.

Hiểu rõ tết trùng cửu là gì giúp chúng ta thêm trân trọng văn hóa dân tộc, biết cách gìn giữ và truyền lại cho thế hệ sau những giá trị tinh thần tốt đẹp. Ngày 9/9 âm lịch mỗi năm có thể là cơ hội để bạn cùng gia đình ngắm hoa cúc, thưởng rượu, leo núi hoặc chỉ đơn giản là cùng nhau sum họp – những điều nhỏ bé nhưng chứa đựng ý nghĩa to lớn.

Nếu bạn đang có nhu cầu sở hữu một chiếc bếp từ cao cấp, hỗ trợ nhiều chế độ nấu bên cạnh đó còn bền bỉ, đảm bảo an toàn trong quá trình sử dụng thì có thể tham khảo ngay các sản phẩm đến từ thương hiệu Kangaroo nhé: 

• Bếp từ Kangaroo

Xem thêm:

• Cùng điểm lại 15 phong tục ngày Tết đặc trưng và không thể thiếu của người Việt
• Cap hết tết 2025: Tổng hợp những câu status hài hước, độc đáo để kết lại ngày xuân năm mới