Quan hệ Tokyo - Bắc Kinh trở nên căng thẳng trong tháng này sau phát ngôn của Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi về vấn đề Đài Loan, làm dấy lên lo ngại ảnh hưởng đến ngành du lịch, đặc biệt là các cửa hàng, quán ăn và khách sạn Nhật vốn phụ thuộc vào dòng tiền từ du khách Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra bình thản.

Shiina Ito, chủ tiệm trang sức tại khu Asakusa, Tokyo, cho biết cửa hàng những ngày qua có ít khách Trung Quốc sau khi Bắc Kinh khuyến cáo công dân tránh đến Nhật, nhưng cô không quá lo lắng vì khách nội địa đang quay trở lại khi không còn cảnh xếp hàng chờ đợi.

"Khi khách Trung Quốc ít đi, người Nhật lại có không gian mua sắm thoải mái hơn, nên doanh số của chúng tôi không giảm", Ito nói.

Trước khi căng thẳng ngoại giao giữa hai nước nổ ra, người Trung Quốc chiếm một nửa lượng khách tại cửa hàng của Ito. Người dân khu Asakusa từ lâu đã quen với hình ảnh đám đông du khách nói tiếng Trung chen chân trong những con hẻm nhỏ đầy cửa tiệm truyền thống tại đây.

Tại khu Ginza, quản lý nhà hàng udon nổi tiếng Yuki Yamamoto cho biết chưa thấy tác động rõ rệt kể từ việc du khách Trung Quốc sụt giảm, dù đây là nhóm chiếm khoảng một nửa khách hàng thường ngày. "Khách giảm dĩ nhiên đáng tiếc, nhưng khách Nhật vẫn đến đều nên chúng tôi không quá lo lắng", Yamamoto nói.

Không ít công ty du lịch và bán lẻ của Nhật Bản phụ thuộc nhiều vào du khách Trung Quốc, vốn là nhóm chi tiêu nhiều hơn mức trung bình cho mọi dịch vụ từ ẩm thực tới mỹ phẩm. Nhiều khách sạn, cửa hàng thời trang cao cấp hay nhà thuốc còn có nhân viên nói tiếng Trung, các trung tâm thương mại cũng treo biển hướng dẫn bằng ngôn ngữ này.

Trung Quốc là nguồn du khách lớn nhất của Nhật, với gần 7,5 triệu lượt trong 9 tháng đầu năm 2025, chiếm một phần tư tổng số khách quốc tế. Du khách Trung Quốc chi khoảng 3,7 tỷ USD chỉ trong quý ba năm nay. Năm ngoái, mức chi tiêu trung bình của khách Trung Quốc cao hơn 22% so với khách từ những nước khác. Tuy nhiên, việc Nhật Bản lập kỷ lục 36,8 triệu lượt khách quốc tế năm ngoái cũng làm dấy lên lo ngại về tình trạng quá tải du lịch.

Bộ trưởng An ninh Kinh tế Kimi Onoda cảnh báo Nhật Bản có nguy cơ "quá phụ thuộc vào một quốc gia luôn sử dụng sức ép kinh tế khi không hài lòng", cho rằng điều này đe dọa cả chuỗi cung ứng lẫn du lịch.

Căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản leo thang sau khi Thủ tướng Takaichi ngày 7/11 ám chỉ Tokyo có thể can dự quân sự nếu xảy ra tấn công nhằm vào đảo Đài Loan, vốn nằm cách hòn đảo cực nam của Nhật khoảng 100 km.

Trung Quốc phản ứng quyết liệt, khuyến cáo công dân không đến Nhật Bản, kéo theo đà lao dốc của cổ phiếu ngành bán lẻ và du lịch của nước này và tới nay vẫn chưa phục hồi. Tuy nhiên, Bộ trưởng Giao thông Nhật Bản Yasushi Kaneko nhận định đây không phải vấn đề cần phải lo lắng thái quá, khi lượng khách từ các thị trường khác đến Nhật vẫn có xu hướng tăng.

Vẫn có một bộ phận người kinh doanh tại Nhật Bản chịu ảnh hưởng nặng nề từ căng thẳng ngoại giao lần này, tiêu biểu là những khách sạn chuyên đón khách Trung Quốc.

"Tình trạng hủy phòng từ phía các đại lý Trung Quốc diễn ra liên tục. 50-60% khách của chúng tôi là người Trung Quốc. Tôi hy vọng tình hình sớm ổn định, nhưng có lẽ sẽ mất thời gian", Keiko Takeuchi, chủ khách sạn Gamagori, cho biết.

Wu Weiguo, quản lý một công ty lữ hành ở Thượng Hải, cho biết tác động rõ rệt nhất từ căng thẳng lần này đến từ nhóm khách đoàn, với khoảng 90% khách công ty đã yêu cầu hoàn tiền. Tuy nhiên, Wu cũng tin rằng tranh cãi hiện nay không cản trở mong muốn tới Nhật Bản của phần lớn du khách Trung Quốc.

"Họ tin rằng dịch vụ ở Nhật Bản vừa chất lượng, vừa có giá cả hợp lý. Người Trung Quốc vẫn sẽ muốn đến đó", ông nói.

Một số chính trị gia bảo thủ Nhật Bản thậm chí tỏ ra vui mừng trước việc Trung Quốc kêu gọi người dân tẩy chay du lịch giữa hai nước. Chính trị gia cánh hữu của đảng Bảo thủ Nhật Bản Naoki Hyakuta tuyên bố ông "rất hài lòng" khi khách Trung Quốc đến Nhật giảm, cho rằng nhiều người trong nhóm này "có hành vi kém văn minh", điều có thể khiến căng thẳng tiếp tục leo thang.

Hyakuta cho rằng Thủ tướng Takaichi không nên xin lỗi hay rút lại phát ngôn về vấn đề Đài Loan, đồng thời hy vọng khuyến cáo hạn chế du lịch sẽ được Trung Quốc duy trì.

Hyakuta nhận định thiệt hại kinh tế của Nhật Bản "không quá lớn nếu chia cho 120 triệu người dân", thêm rằng chi phí mà mỗi người Nhật phải gánh chịu chỉ là khoảng 18.000 yen. Trung Quốc chưa bình luận về tuyên bố này.

Thanh Danh (Theo AFP, Chosun, MK)