Người hâm mộ của ca sĩ kiêm nhạc sĩ Nhật Bản Kokia tối 19/11 vô cùng thất vọng khi concert tại Bắc Kinh bị hủy vào phút chót do "sự cố kỹ thuật". Đây là một trong hàng loạt sự kiện văn hóa Nhật Bản bị hủy hoặc hoãn từ khi Trung Quốc và Nhật Bản vướng vào cuộc khẩu chiến về vấn đề Đài Loan.

"Lẽ ra phải thông báo sớm hơn! Mọi người đã đợi cả tiếng rưỡi đồng hồ, nhiều người còn lặn lội từ xa đến", một người hâm mộ bày tỏ bức xúc.

Các sự kiện bị hủy bao gồm ít nhất hai buổi diễn tại Bắc Kinh, ba buổi tại Thượng Hải và hai buổi tại Quảng Châu.

Một sự kiện tại Quảng Châu được lên lịch tổ chức cuối tháng 11 với sự tham gia của ba thành viên nhóm nhạc nam Nhật Bản JO1 cũng phải hủy bỏ vì "lý do bất khả kháng", theo thông báo hồi đầu tuần của ban tổ chức.

Tại Thượng Hải, một lễ hội hài kịch dài ba ngày với sự tham gia của hàng chục nghệ sĩ Nhật Bản bị hủy với lý do tương tự, hai ngày trước khi khai mạc vào 20/11.

Bộ phim hài Cells at Work! (Tế bào công sở!) dự kiến ra mắt tại Trung Quốc vào 22/11 bị lùi ngày công chiếu. Một bộ phim hoạt hình về Shin Cậu bé bút chì dự kiến chiếu rạp vào đầu tháng 12 cũng bị hoãn.

Hoạt hình, truyện tranh, trò chơi điện tử và phim Nhật Bản gắn bó từ lâu với thế hệ trẻ Trung Quốc. Nổi bật nhất trong số này là các tác phẩm của Hayao Miyazaki thuộc Studio Ghibli, đạo diễn phim Spirited Away (Vùng đất linh hồn) và Howl’s Moving Castle (Lâu đài bay của pháp sư Howl).

Các buổi hòa tấu tác phẩm của nhà soạn nhạc Joe Hisaishi thuộc Studio Ghibli lâu nay luôn thu hút khán giả. Hồi đầu năm, 42 suất diễn của vở kịch chuyển thể Spirited Away đã bán hết vé tại Thượng Hải.

Tuy nhiên, bầu không khí bắt đầu xấu đi sau khi Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi ngày 7/11 tuyên bố Tokyo có thể triển khai lực lượng phòng vệ trong trường hợp xảy ra xung đột ở eo biển Đài Loan.

Tuyên bố này châm ngòi cho cuộc xích mích lớn nhất trong nhiều năm giữa Tokyo và Bắc Kinh. Trung Quốc luôn xem đảo Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và sẵn sàng sử dụng mọi biện pháp để thống nhất hòn đảo. Lãnh đạo Trung Quốc nhiều lần khẳng định không loại trừ biện pháp sử dụng vũ lực, dù chủ trương chung vẫn là đối thoại và thống nhất trong hòa bình.

Bắc Kinh gọi tuyên bố của Thủ tướng Nhật Bản là "can thiệp trắng trợn vào công việc nội bộ Trung Quốc", thể hiện cơn giận bằng các biện pháp gây tổn hại cho nền kinh tế lớn thứ tư thế giới, từ tẩy chay du lịch cho đến ngừng nhập khẩu hải sản và hủy bỏ các cuộc họp, sự kiện văn hóa với Nhật Bản.

Căng thẳng đã ảnh hưởng đến đối thoại giữa hai nước. Diễn đàn Bắc Kinh - Tokyo thường niên, sự kiện quy tụ các quan chức cấp cao hai nước dự kiến tổ chức vào cuối tuần này tại Bắc Kinh, đã bị hoãn. Trung Quốc đồng thời kêu gọi du khách và sinh viên cân nhắc lại kế hoạch đến Nhật Bản.

Bắc Kinh từng thực hiện các biện pháp tương tự khi căng thẳng với Hàn Quốc leo thang năm 2016, thời điểm Seoul chấp thuận triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa của Mỹ tại Hàn Quốc.

Đối với Wang Shu, sinh viên đại học 21 tuổi ở Thiên Tân, người say mê các bộ phim hoạt hình Nhật Bản từ nhỏ, bầu không khí hiện tại "rất thiếu thân thiện" đối với hoạt động giao lưu nghệ thuật.

Wang, người từng tham dự các sự kiện quảng bá phim hoạt hình và thỉnh thoảng hóa trang cosplay, lo ngại người dân Trung Quốc có thể quay lưng với những người hâm mộ văn hóa Nhật Bản như cô.

"Dư luận có thể thiếu thân thiện và chuyển sang chỉ trích những người ưa thích văn hóa Nhật Bản", cô nói.

Giữa bầu không khí căng thẳng, một bộ phận người dân Trung Quốc đã bày tỏ sự ủng hộ đối với các biện pháp nhằm vào sản phẩm xuất khẩu văn hóa Nhật Bản. "Bắt đầu từ chính chúng ta, cả nước nên tẩy chay Nhật Bản", là một bình luận nhận được nhiều lượt thích trên mạng xã hội Trung Quốc.

Một số người khác kêu gọi kiềm chế, lưu ý rằng họ thích cách tiếp cận mang tính cá nhân và tinh tế hơn đối với các sản phẩm văn hóa. "Khi chọn trò chơi, anime hoặc hàng hóa liên quan, tôi thường kiểm tra xem công ty đó có hay không từng đưa ra phát ngôn chống Trung Quốc hay nói bất cứ điều gì không phù hợp về các vấn đề nhạy cảm", Xu, 22 tuổi, người hâm mộ Hello Kitty và trò chơi Nintendo, nói.

"Nếu quan hệ tiếp tục xấu đi, các sự kiện sắp tới có thể bị hủy bỏ, điều này sẽ gây bất tiện và khiến người hâm mộ thất vọng", cô nói.

Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều người e ngại phim Demon Slayer: Infinity Castle (Thanh gươm diệt quỷ), bộ phim hoạt hình được phát hành vào cuối tuần trước, sẽ bị gỡ suất chiếu. Bộ phim đang đứng đầu phòng vé Trung Quốc, thu về hơn 400 triệu nhân dân tệ (56,3 triệu USD) tính đến 19/11, theo trang web thống kê Lighthouse Professional Edition.

"Nếu tin đồn rút phim thật sự xảy ra, tôi chắc chắn sẽ đi xem trước khi nó bị gỡ", Xu nói.

Một số người lo ngại về khả năng hoãn vở nhạc kịch chuyển thể từ truyện tranh Thủy thủ Mặt Trăng dự kiến bắt đầu lưu diễn tại Hàng Châu, Thượng Hải và Bắc Kinh vào cuối tháng này.

Wu Yuening, sinh viên đại học 21 tuổi tại Bắc Kinh, vẫn quyết tâm tham gia sự kiện bất chấp căng thẳng ngoại giao, đồng thời cho rằng "hạn chế thái quá chỉ làm căng thẳng thêm nghiêm trọng".

Simon Guo, người yêu thích hoạt hình Nhật Bản, cho rằng công việc sáng tạo không nên bị đánh đồng với chính trị. "Thực tế, rất nhiều người Trung Quốc làm việc trong ngành công nghiệp anime, họ tham gia đóng góp ở nhiều khía cạnh cho các bộ phim Nhật Bản", Guo, 30 tuổi, nói.

Pan, người hâm mộ One Piece (Đảo Hải Tặc), hy vọng các hoạt động giao lưu văn hóa bình thường không bị ảnh hưởng để giữ chân người tài trong lĩnh vực này.

Hồng Hạnh (Theo SCMP, CNN, Reuters)