Văng tục bằng âm nhạc Thứ hai, 27/10/2025, 00:00 (GMT+7) Năm 2010, khi tham gia vào khâu phát hành cả bản thu âm và video album cho một nhạc sĩ, chúng tôi phải nộp hồ sơ đến Cục Nghệ thuật Biểu diễn trước cả tháng trời. Có giấy phép mới được in đĩa đưa ra thị trường. Quy trình trong ít nhất là 7 năm tôi làm trong lĩnh vực này đều chậm hơn bây giờ nhưng nhờ thế sản phẩm đến tay khán giả sạch ca từ đến hình ảnh.Mười lăm năm sau mọi thứ đã khác. Một video vài chục giây có thể leo lên top thịnh hành trong vài giờ. Gần đây có MV được phát thẳng lên mạng mà không qua thẩm định, thậm chí phần lồng ghép quảng cáo dẫn người xem tới dịch vụ cá cược trực tuyến. Video nổi rất nhanh rồi mới gỡ. Không có bước tiền kiểm và cam kết nội dung nghiêm túc, một sản phẩm âm nhạc đã biến thành quảng cáo trá hình.Chiều cuối tuần ở sân chung cư, tôi nghe mấy đứa trẻ nghêu ngao một câu hát gồm bốn chữ tưởng chừng vô hại nhưng lại rất bậy theo cách nói lái. Tôi hỏi các con học ở đâu. Chúng nói nghe trên TikTok của ca sĩ J. Tôi đứng lặng một lúc. Khi trẻ con học lời từ mạng quá nhanh thì đó không còn là chuyện riêng của một nghệ sĩ nữa.Mới đây, TP HCM có định hướng chấn chỉnh các biểu hiện lệch chuẩn trong hoạt động âm nhạc. Tinh thần là không mời nghệ sĩ có sáng tác, hành vi, lời nói trái thuần phong mỹ tục hay cổ xúy lối sống buông thả tham gia các chương trình của thành phố. Tôi xem đây là tín hiệu nhấn mạnh trách nhiệm xã hội của người sáng tác lẫn đơn vị tổ chức sự kiện. Báo chí cũng liệt kê một số tác phẩm và nghệ sĩ bị nêu vì ca từ phản cảm hoặc biểu hiện lệch chuẩn. Danh sách này cho thấy mối quan ngại không chỉ nằm ở một cá nhân mà là một xu hướng ngôn từ đang được tung hô.Sáng tạo trong nghệ thuật cần phải tự do nhưng tự do không vô giới hạn. Ranh giới nằm ở trách nhiệm với người nghe, đặc biệt là người trẻ. Ở đây có một nghịch lý. Điện ảnh trước khi ra rạp phải có giấy phép phân loại phim. Dịch vụ chiếu trực tuyến cũng phải có cơ chế tự phân loại và chịu trách nhiệm, cơ quan quản lý có quyền yêu cầu sửa đổi, rút lại hay thu hồi giấy phép nếu sai.Âm nhạc thì khác. Hoạt động biểu diễn công cộng muốn tổ chức vẫn phải có sự chấp thuận của cơ quan quản lý. Nhưng với bản ghi âm ghi hình phân phối trên mạng, pháp luật chủ yếu đặt trách nhiệm cho tổ chức cá nhân lưu hành và cơ chế lưu chiểu hoặc phê duyệt khi kinh doanh thương mại. Nhiều sản phẩm được đăng thẳng lên nền tảng, không qua thẩm định nội dung. Sự phản cảm vì thế thường về đích trước mọi chế tài. Khoảng trống nằm ở chỗ nút "phát" nhanh hơn nỗ lực kiểm soát - một thực tế khách quan của thời đại công nghệ.Tôi không muốn biến tranh luận này thành chuyện cấm hay không cấm. Điều cần hơn là dựng lại tiêu chí để giữ sự lành mạnh cho ca từ âm nhạc. Đầu tiên là trách nhiệm nghề nghiệp của người sáng tác. Ca từ không chỉ là chữ đặt cạnh giai điệu. Nó là thái độ sống. Một câu hát ngạo mạn hay miệt thị của thần tượng có thể tạo thành trend, bị giới trẻ hiểu lệch lạc là chuẩn mực.Tiếp theo là trách nhiệm của các nền tảng phát hành như YouTube, TikTok. Thuật toán của nền tảng số lạnh lùng, càng gây sốc càng được đề xuất. Vì vậy cần có cơ chế hợp tác, trong đó yêu cầu thêm những biện pháp tối thiểu đối với các sản phẩm âm nhạc trên mạng, như gắn cảnh báo độ tuổi khi ca từ có yếu tố nhạy cảm, hạ cấp hiển thị với nội dung bị cộng đồng báo cáo, gỡ nhanh khi xác định vi phạm, chặn tái đăng, mở cổng tiếp nhận yêu cầu từ cơ quan chuyên trách và nhà tổ chức. Những việc này không tước tự do biểu đạt. Chúng đặt trách nhiệm đúng nơi đang nắm công tắc khuếch đại của các sản phẩm giải trí.Cuối cùng, quyền thuộc về người nghe, chẳng hạn không bấm nút chia sẻ trước một nội dung lệch lạc và tiêu cực. Khi công chúng lặng lẽ tắt đi sản phẩm lệch chuẩn, thị trường sẽ tự điều chỉnh lại xu hướng. Thứ âm nhạc sống bằng sự câu kéo hiếu kỳ sẽ lụi nhanh khi không còn dòng chảy lan truyền.Một số người kỳ vọng vào mệnh lệnh hành chính. Tôi nghĩ công cụ ấy chỉ nên là phần nền tảng. Nó đặt ra ranh giới tối thiểu và tạo thông điệp công khai về chuẩn mực. Phần còn lại nằm ở trách nhiệm đạo đức giữa nghệ sĩ với khán giả.Bên cạnh đó các nhãn hàng cần sàng lọc trước khi chọn gương mặt đại diện để mời quảng cáo. Nhà sản xuất gameshow cũng cần cân nhắc trước khi mời nghệ sĩ ghi hình. Cơ quan báo đài cũng nên từ chối đăng tải tin bài về những nghệ sĩ lệch chuẩn. Những sợi dây mềm này chính là hàng rào đạo đức - vừa đủ để giữ, nhưng không trói - cho nền âm nhạc Việt Nam, để các sản phẩm vô giá trị không lợi dụng được những tai nghe dễ dãi.Tôi đã đi qua hai thời kỳ. Một thời làm album phải chờ con dấu. Một thời bấm đăng là xong. Cả hai đều có tiện và bất tiện. Thứ chúng ta cần hôm nay không phải quay lại nhịp chậm của ngày cũ. Thứ chúng ta cần là ý thức trách nhiệm đi cùng tốc độ của thời đại số. Bài hát khi rời phòng thu không còn là chuyện cá nhân. Nó trở thành một phần của đời sống cộng đồng. Phần đóng góp đó nên làm tâm hồn người nghe giàu có hơn chứ không phải dung tục đi.Còn khán giả, chọn ca từ sạch là cách giữ sự trong lành cho chính tai nghe của mình.Hoàng Hà Link bài viết: https://vnexpress.net/Vang-tuc-bang-am-nhac-4955973.html Facebook Google Tweet Danh mục tin tức Tin tức liên quan Từ thiện bằng tiền bẩn Một người bạn làm cảnh sát kinh tế kể, khi khám xét nhà một nghi phạm lừa đảo, họ tịch thu được hàng tỷ đồng tiền mặt, bảy sổ đỏ, hai siêu xe. Còn người, còn của Hồi nhỏ, lũ về là tôi thích lắm. Nước lên đồng nghĩa với nghỉ học. Mấy đứa con nít trong xóm hí hửng như được mùa. Người lớn chạy lo từng mái nhà, mình thì đứng nhìn nước chảy qua sân như trò chơi. Thành tích ảo Tôi nhận được tin nhắn của anh bạn đồng môn, học sau tôi một khóa ở trường sư phạm, hiện công tác tại một trường đại học công lập ở TP HCM, muốn gặp tôi chia sẻ nỗi băn khoăn chưa có lời giải. Thời gian đâu mà dạy học? Đứa trẻ lớp 5 thì thào với mẹ ngay khi về tới nhà sau buổi học. Mua nhà nhưng thuê đất Một người bạn tôi - kỹ sư xây dựng - đã dành cả chục năm đi xây những ngôi nhà cao, cao mãi” ở Hà Nội và các vùng ven. Nhưng gia đình anh vẫn đang ở nhà thuê. Ép buộc ghế ôtô cho trẻ Năm 1959, kỹ sư Thụy Điển Nils Bohlin phát triển dây đai an toàn ba điểm (lap + sash) và Volvo bắt đầu trang bị loại dây này lên các xe sản xuất hàng loạt đầu tiên, như mẫu Volvo PV544. Che đậy bạo lực Cùng lúc, có hai vấn đề giáo dục tác động mạnh đến phụ huynh chúng tôi. Cứu trẻ khỏi màn hình Cuối tuần qua, gia đình tôi đến khu bảo tồn động vật hoang dã ở miền Nam nước Pháp. Nuôi 'cục cưng' bằng Baby Shark Ở sảnh chờ khách sạn, tôi nhìn chằm chằm vào “cục cưng” đang chảy nước dãi, mắt long lanh vì được nâng như trứng, hứng như hoa. Minh bạch một loại thuốc Mục đích của nghiên cứu khoa học trong y học là tìm ra thuốc mới hoặc cách điều trị mới. Cơn thịnh nộ 'một sao' Rạng sáng 9/11, một nữ du khách bị từ chối nhận phòng tại khách sạn Royal Hostel, phố Hàng Cháo, dù đã đặt và thanh toán trước qua Agoda. Nghe bằng mắt, nói bằng tay Tôi quen Thành Nguyễn trong một buổi chiều ồn ào ở trung tâm Hà Nội. 'Bụng mình ăn bẩn quen rồi' Bụng tôi quặn thắt, mồ hôi mẹ mồ hôi con vã ra, nôn ói liên tục. Cơn tiêu chảy sau đó vật tôi đến kiệt sức, phải nhập viện trong tình trạng mất nước nặng, truyền dịch một tuần mới hồi phục. Nghịch lý thất nghiệp - thiếu người Tháng 8/2025, một người bạn của tôi - kỹ sư ôtô 42 tuổi - từng làm việc cho doanh nghiệp FDI Nhật Bản tại Hà Nội hơn chục năm, phải quay lại Nhật theo diện xuất khẩu lao động kỹ thuật cao. Miệt thị vùng miền Công an TP HCM bắt tạm giam hai TikToker (Tàng Keng Ông Trùm và Dù Bầu Trời) vì thường xuyên đăng tải các video có nội dung kích động, miệt thị, xúc phạm, gây chia rẽ vùng miền. Xem tất cả