Luật nào bảo vệ lòng tham? Thứ năm, 16/10/2025, 00:04 (GMT+7) Tôi có người bạn, nhiều năm qua không làm gì khác ngoài việc hàng ngày dán mắt vào màn hình, săn tín hiệu, bắt sóng, đặt lệnh - mua và bán những thứ mà chính anh cũng không tin vào giá trị của nó. Sau một vài giao dịch có lãi cao, anh nói chuyện với tôi như thể mình đã "đọc được dòng tiền" vì "hiểu tâm lý thị trường". Những cuộc chuyện phiếm giữa hai chúng tôi về chủ đề này sẽ luôn rơi vào ngõ cụt khi tôi thẳng thừng gọi công việc đó là "trade coin rác", còn anh gọi là "đầu tư".Mới đây, một doanh nhân trong lĩnh vực thương mại điện tử ở Việt Nam bị khởi tố, tạm giam với cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong một dự án tiền mã hóa nhiều năm trước. Như một hiệu ứng, hàng loạt dự án tiền mã hóa trước đây lần lượt được gọi tên, với nghi vấn có cùng một kịch bản chung: quảng bá rầm rộ - phát triển nhanh chóng - và rời đi trong im lặng, sự im lặng của cả nhà phát triển lẫn người đầu tư.Thái độ im lặng này xuất phát từ hai lý do mà không phải ai cũng chịu thừa nhận.Thứ nhất, gần như tất cả đều hiểu rõ tham gia vào các dự án tiền ảo theo kiểu ai cũng có thể phát hành này là loại đầu tư rủi ro cao.Mặc cho nhà phát hành tung hỏa mù về những đột phá công nghệ: tiến bộ hơn thế nào so với Bitcoin - đồng tiền số phổ biến nhất thế giới; khả năng chắc chắn sẽ thay thế Bitcoin ra sao trong tương lai, người "xuống tiền" dường như chỉ thực sự quan tâm tới khía cạnh: đồng tiền này sẽ tăng nóng bao nhiêu % sau khi phát hành. Và mục tiêu của họ là mua vào thật sớm, bán ra lúc giá đỉnh, trước khi những đồng coin trở nên vô giá trị rất nhanh sau đó.Lý do thứ hai, thường được nhắc đến nhất, là tính hợp pháp của đồng tiền mã hóa. Tại thời điểm phát hành nhiều dự án trên, Việt Nam chưa có khung pháp lý rõ ràng cho loại tài sản này, bao gồm cả việc công nhận nó là tài sản, cho phép giao dịch cũng như bảo vệ người sở hữu. Trong một văn bản ngày 21/07/2017 của Ngân hàng Nhà nước gửi Văn phòng Chính phủ trả lời kiến nghị về việc thiết kế trung tâm máy tính Bitcoin, Litecoin và các loại tiền ảo có kết luận: "Việc phát hành, cung ứng và sử dụng tiền ảo nói chung và Bitcoin, Litecoin nói riêng (phương tiện thanh toán không hợp pháp) làm tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán là hành vi bị cấm". Tức là ở thời điểm đó, không được dùng tiền số để thanh toán cho giao dịch thông thường thay cho tiền mặt, còn đầu tư tiền mặt để nắm giữ tiền số thì không có quy định nào.Lúc bấy giờ, nhà đầu tư, kể cả biết rõ mình bị lừa, cũng không biết kêu cứu vào đâu.Sau một thời gian để mọi thứ diễn ra trong màu xám, Luật Công nghiệp Công nghệ số 2025, được thông qua tháng 6 vừa qua, hứa hẹn là ánh sáng soi chiếu cho toàn bộ nền công nghiệp số, bao gồm tài sản số, tiền mã hóa, bán dẫn và trí tuệ nhân tạo. Tài sản số - khi luật có hiệu lực từ đầu năm 2026 - sẽ được xem là một loại tài sản theo Bộ Luật Dân sự, được áp dụng các quy định pháp luật như đối với tài sản thông thường.Khi đó, tài sản số, tài sản số - dù là các dòng mã hóa - sẽ được công nhận, lưu chuyển thực trong nền kinh tế và tạo ra tác động cụ thể. Ở đó, có người tạo ra, có người mua, có kẻ mất trắng, có người làm giàu, có người ngây thơ, có người ma mãnh. Được luật hoá, tài sản số và quyền sở hữu tài sản số sẽ được pháp luật bảo vệ như đối với tài sản và người sở hữu tài sản hữu hình.Trước câu hỏi, vì sao các dự án tiền mã hóa dễ dàng "lùa gà" đến vậy, có người đổ lỗi cho pháp luật chưa rõ ràng. Có người bảo nếu được quản lý minh bạch, những dự án ấy đã không sụp đổ. Những ý kiến này đều có lý. Nhưng tôi cho rằng, bên cạnh đó còn có một lý do quan trọng khác.Ngay cả khi có luật, liệu lòng tham có đổi khác? Trước tiền số, chúng ta đã có những bài học về hụi họ, về kinh doanh đa cấp. Sau tiền số có thể sẽ đến NFT, đến AI...Một khi người ta tin rằng có thể nhân đôi tài sản chỉ sau một đêm và sẵn sàng ném tiền vào thứ mà chính họ cũng không hiểu, thì luật có cũng rất khó bảo vệ họ?Cơn chấn động tiền số với hai yếu tố cốt lõi đã nêu trên một lần nữa cho thấy, công nghệ thay đổi liên tục, những "dự án đầu tư công nghệ mới" vẫn sẽ xuất hiện, tinh vi hơn và có thể còn được quảng bá bởi những gương mặt đạo mạo hơn.Duy chỉ có một thứ cả nghìn năm nay không thay đổi, là lòng tham của con người.Những vùng xám trên thị trường không tự nhiên sinh ra - chúng được nuôi dưỡng từ chính niềm tin rằng có thể kiếm tiền mà không cần hiểu giá trị. Và khi đám đông vẫn tìm kiếm những "cơ hội" như thế, sẽ luôn có người sẵn sàng thắp lên ngọn lửa mới cho lòng tham.Những vụ "sập bẫy tiền số" vì thế cũng phần nào phản chiếu bản năng con người trước đồng tiền. Trong tấm gương ấy, ta thấy công nghệ, thấy luật pháp, nhưng rõ nhất vẫn là khuôn mặt của chính mình.Vùng xám của pháp lý đối với công nghệ mới là thứ luôn luôn tồn tại. Luật pháp có thể dần soi sáng vùng xám, nhưng ánh sáng đó sẽ chẳng thể chiếu đến được nếu chính con người vẫn dễ dãi đưa chân vào bóng tối.Hoàn thiện khung pháp lý về tiền mã hóa là việc tất yếu phải làm. Nhưng bởi những giới hạn nhất định về "bước đi của luật pháp" trước sự biến đổi nhanh chóng của công nghệ và thủ đoạn lừa đảo, nhìn rộng ra, có lẽ, điều cần thiết hơn cả luật, là sự tỉnh táo tự thân. Khi một cơn sốt mới xuất hiện, mỗi người cần chậm lại một nhịp để bình tĩnh tự hỏi: "Lần này, mình đang đầu tư bằng lý trí, hay lại bị dẫn dắt bởi lòng tham?".Bùi Phú Châu Link bài viết: https://vnexpress.net/Luat-nao-bao-ve-long-tham-4951908.html Facebook Google Tweet Danh mục tin tức Tin tức liên quan Từ thiện bằng tiền bẩn Một người bạn làm cảnh sát kinh tế kể, khi khám xét nhà một nghi phạm lừa đảo, họ tịch thu được hàng tỷ đồng tiền mặt, bảy sổ đỏ, hai siêu xe. Còn người, còn của Hồi nhỏ, lũ về là tôi thích lắm. Nước lên đồng nghĩa với nghỉ học. Mấy đứa con nít trong xóm hí hửng như được mùa. Người lớn chạy lo từng mái nhà, mình thì đứng nhìn nước chảy qua sân như trò chơi. Thành tích ảo Tôi nhận được tin nhắn của anh bạn đồng môn, học sau tôi một khóa ở trường sư phạm, hiện công tác tại một trường đại học công lập ở TP HCM, muốn gặp tôi chia sẻ nỗi băn khoăn chưa có lời giải. Thời gian đâu mà dạy học? Đứa trẻ lớp 5 thì thào với mẹ ngay khi về tới nhà sau buổi học. Mua nhà nhưng thuê đất Một người bạn tôi - kỹ sư xây dựng - đã dành cả chục năm đi xây những ngôi nhà cao, cao mãi” ở Hà Nội và các vùng ven. Nhưng gia đình anh vẫn đang ở nhà thuê. Ép buộc ghế ôtô cho trẻ Năm 1959, kỹ sư Thụy Điển Nils Bohlin phát triển dây đai an toàn ba điểm (lap + sash) và Volvo bắt đầu trang bị loại dây này lên các xe sản xuất hàng loạt đầu tiên, như mẫu Volvo PV544. Che đậy bạo lực Cùng lúc, có hai vấn đề giáo dục tác động mạnh đến phụ huynh chúng tôi. Cứu trẻ khỏi màn hình Cuối tuần qua, gia đình tôi đến khu bảo tồn động vật hoang dã ở miền Nam nước Pháp. Nuôi 'cục cưng' bằng Baby Shark Ở sảnh chờ khách sạn, tôi nhìn chằm chằm vào “cục cưng” đang chảy nước dãi, mắt long lanh vì được nâng như trứng, hứng như hoa. Minh bạch một loại thuốc Mục đích của nghiên cứu khoa học trong y học là tìm ra thuốc mới hoặc cách điều trị mới. Cơn thịnh nộ 'một sao' Rạng sáng 9/11, một nữ du khách bị từ chối nhận phòng tại khách sạn Royal Hostel, phố Hàng Cháo, dù đã đặt và thanh toán trước qua Agoda. Nghe bằng mắt, nói bằng tay Tôi quen Thành Nguyễn trong một buổi chiều ồn ào ở trung tâm Hà Nội. 'Bụng mình ăn bẩn quen rồi' Bụng tôi quặn thắt, mồ hôi mẹ mồ hôi con vã ra, nôn ói liên tục. Cơn tiêu chảy sau đó vật tôi đến kiệt sức, phải nhập viện trong tình trạng mất nước nặng, truyền dịch một tuần mới hồi phục. Nghịch lý thất nghiệp - thiếu người Tháng 8/2025, một người bạn của tôi - kỹ sư ôtô 42 tuổi - từng làm việc cho doanh nghiệp FDI Nhật Bản tại Hà Nội hơn chục năm, phải quay lại Nhật theo diện xuất khẩu lao động kỹ thuật cao. Miệt thị vùng miền Công an TP HCM bắt tạm giam hai TikToker (Tàng Keng Ông Trùm và Dù Bầu Trời) vì thường xuyên đăng tải các video có nội dung kích động, miệt thị, xúc phạm, gây chia rẽ vùng miền. Xem tất cả