Giữa những tán đước, mắm xanh rì của rừng ngập mặn, người dân miệt biển vẫn truyền nhau câu chuyện về con dộp - loài sinh vật nhỏ bé nhưng mang lại “lộc trời” quý giá. Mỗi mùa nước ròng, họ lại lặn lội trong bùn tìm bắt thứ đặc sản dân dã này. Không chỉ gắn liền với sinh kế, con dộp còn ẩn chứa nhiều điều thú vị về nguồn gốc và giá trị dinh dưỡng mà ít người biết đến.

Khám phá loài dộp - Một trong những đặc sản của rừng ngập mặn

Con dộp là con gì?

Con dộp hay còn gọi là vọp xanh, là một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ sống phổ biến ở các vùng rừng ngập mặn ven biển. Sinh vật này có cơ thể mềm, được bao bọc bởi lớp vỏ dày và cứng để tự bảo vệ trước môi trường tự nhiên.

Vỏ của con dộp có hình bầu dục, màu nâu vàng hoặc xanh lục, nhìn thoáng qua khá giống nghêu nhưng kích thước lớn hơn. Mỗi con trưởng thành thường dài khoảng 5-6 cm, có con nặng tới 100 g.

Khi tách vỏ, phần thịt bên trong lộ ra màu trắng vàng, thơm nhẹ và có vị ngọt tự nhiên, là phần được người dân ưa chuộng nhất. Chính hương vị và giá trị dinh dưỡng này khiến dộp trở thành đặc sản đặc trưng của vùng rừng ngập mặn.

Trong họ hàng nhuyễn thể, con dộp có quan hệ gần với nghêu, sò và hến, nhưng chúng sống sâu hơn trong lớp bùn mềm, nơi nước lợ và bóng cây ngập mặn tạo điều kiện lý tưởng cho chúng phát triển.

Môi trường sống và tập tính

Con dộp sinh trưởng chủ yếu trong các khu rừng ngập mặn, nơi có hệ sinh thái phong phú và nguồn nước lợ ổn định quanh năm. Đây là môi trường lý tưởng bởi độ ẩm cao, bùn mềm và nhiều chất hữu cơ, giúp chúng dễ dàng tìm thức ăn và sinh sôi.

Loài này thường được tìm thấy ở vùng ven sông, cửa biển với nhiều cây đước, bần, mắm mọc san sát. Rễ cây tạo thành các khoảng bùn rậm rạp, tạo điều kiện cho dộp ẩn mình để tránh ánh nắng và kẻ thù tự nhiên.

Trong tự nhiên, con dộp sống vùi sâu dưới lớp bùn mềm, chỉ để lộ phần mép vỏ lên mặt đất để lọc nước và hô hấp. Chúng phát triển mạnh nhất từ tháng 9 đến tháng 3 âm lịch. Lúc này, lượng nước lợ dồi dào và độ mặn thích hợp cho quá trình sinh trưởng.

Bên cạnh giá trị kinh tế, con dộp còn giữ vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng ngập mặn. Với khả năng lọc nước tự nhiên, chúng góp phần làm sạch môi trường, giảm lượng cặn bẩn và duy trì sự cân bằng sinh học cho vùng đất ngập mặn ven biển.

Nghề bắt dộp của người dân rừng ngập mặn

Với người dân các vùng ven biển như Phan Thiết, Cà Mau, Bạc Liêu và Sóc Trăng, nghề bắt dộp đã trở thành nguồn sinh kế quen thuộc mỗi mùa nước ròng. Vào thời điểm này, mặt bùn trong rừng ngập mặn khô ráo hơn, vì thế họ dễ dàng mò bắt dộp dưới gốc đước, bần hoặc mắm.

Dụng cụ của người thợ rất đơn giản, chỉ gồm: giỏ tre, bao tải, thúng nhựa và đôi tay trần. Họ khom lưng, dò theo những chỗ lồi nhẹ trên mặt bùn rồi thọc tay xuống để bắt từng con. Công việc vất vả, dính đầy bùn đất nhưng mang lại nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình vùng biển.

Trung bình mỗi người có thể bắt được 50 đến 70kg dộp mỗi ngày, thu nhập khoảng 600.000 đến 1.000.000 đồng. Dộp sau khi thu hoạch được bán sỉ cho thương lái hoặc gửi theo xe khách về miền Tây, nơi loài này được xem là đặc sản quý trong các bữa ăn dân dã.

Con dộp có ăn được không? Một số món ngon từ dộp

Con dộp hoàn toàn ăn được và từ lâu đã trở thành một trong những đặc sản nổi tiếng của vùng rừng ngập mặn. Thịt dộp có vị ngọt thanh, giòn và hơi dai, chứa nhiều protein, canxi và khoáng chất tự nhiên. Khi chế biến đúng cách, phần thịt bên trong vỏ toát ra mùi thơm nhẹ đặc trưng, rất dễ ăn và hợp khẩu vị của nhiều người.

Người dân miền biển thường tận dụng dộp để chế biến nhiều món ăn dân dã nhưng hấp dẫn. Phổ biến nhất là dộp hấp gừng, món ăn giúp giữ trọn vị ngọt tự nhiên và mùi thơm của thịt. Dộp nướng mỡ hành lại được ưa chuộng trong các quán hải sản vì vị béo của hành mỡ hòa cùng vị ngọt đậm của dộp, tạo cảm giác bùi và thơm lâu.

Ngoài ra, dộp còn được dùng để xào với bồn bồn (một loại rau đặc trưng của vùng ngập mặn), tạo nên món ăn đậm chất miền Tây. Vào những ngày mưa hoặc khi cần món ăn nhẹ, nhiều gia đình còn nấu cháo hoặc canh chua dộp, vừa ấm bụng vừa bổ dưỡng.

Một lưu ý quan trọng là dộp rất dễ “ốm” sau khi bắt lên, nếu để quá lâu sẽ bị teo thịt và giảm độ ngọt. Vì vậy, người dân thường chế biến ngay trong ngày để đảm bảo hương vị tươi ngon và giữ trọn giá trị dinh dưỡng của loại đặc sản này.

Tạm kết

Con dộp là món ăn quen thuộc của người dân miền biển, đồng thời là nguồn thu nhập đáng quý mỗi mùa nước ròng. Nhờ vị ngọt tự nhiên cùng giá trị dinh dưỡng cao, loài nhuyễn thể này được xem như đặc sản gắn liền với rừng ngập mặn. Việc khai thác bền vững và giữ gìn môi trường sinh thái sẽ giúp “lộc rừng” này tiếp tục mang lại sinh kế cho người dân ven biển trong nhiều năm tới.

Để món dộp hấp gừng tròn vị, bạn nên chọn nồi inox để giữ nhiệt ổn định và giúp dộp chín đều. Loại nồi này cũng dễ vệ sinh và dùng được cho nhiều món hấp khác. Tham khảo thêm thông tin sản phẩm tại FPT Shop ngay dưới đây:

• Nồi inox

Xem thêm:

• Con vọp là con gì? Hướng dẫn cách chọn mua, chế biến và các món ăn ngon từ vọp
• Con nuốc Huế là gì? Cách thưởng thức con nuốc đúng chuẩn hương vị Huế