Kết quả được nhóm nghiên cứu công bố ngày 21/11 tại Hà Nội. Chuyến khảo sát thực hiện từ ngày 20/10 bằng tàu nghiên cứu Viện sĩ M.A. Lavrientiev của Viện Hàn lâm Khoa học Nga - chi nhánh Viễn Đông (FEB RAS), trên vùng biển Đông của Việt Nam.

Hoạt động nằm trong khuôn khổ Chương trình hợp tác nghiên cứu biển Việt Nam - Liên bang Nga, do Viện Các Khoa học Trái Đất (IES - thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) và Viện Hải dương học Thái Bình Dương của Nga, mang tên Viện sĩ V.I. Il’ichev (POI FEB RAS) đồng chủ trì.

TS Nguyễn Trung Thành, trưởng đoàn khảo sát Việt Nam, cho hay, mục tiêu nghiên cứu của đoàn Việt Nam tập trung làm rõ quá trình vận chuyển và lắng đọng trầm tích, xác định sự hình thành các loại khoáng sản như khí hydrat, vỏ mangan biển sâu, nguyên tố đất hiếm; nghiên cứu vòng tuần hoàn sinh học - địa hóa học trong đại dương và các biến động khí hậu cổ đại.

Ông kỳ vọng các mẫu trầm tích thu được sẽ giúp "làm sáng tỏ những thay đổi mực nước biển cổ đại và hỗ trợ công tác bảo vệ môi trường biển". Kết quả bổ sung nguồn dữ liệu thực địa về thềm lục địa Việt Nam vốn còn hạn chế.

Trong báo cáo sơ bộ, các nhà khoa học Nga cũng nhắc tới việc tìm thấy bùn biển sâu có đặc điểm "không xuất hiện ở vùng biển Bắc như biển Nhật Bản hay eo biển Bering". PGS.TS Renat Shakirov, trưởng đoàn khảo sát khoa học Nga đánh giá đây có thể là "một nguồn tài nguyên khoáng sản mới", với thành phần độc đáo và tiềm năng ứng dụng, cần được phân tích toàn diện trong giai đoạn sau khảo sát.

Theo Viện Các Khoa học Trái Đất, kết quả ban đầu ghi nhận nhiều dị thường địa hóa khí và dấu hiệu trầm tích chứa methane, hydrocarbon nhẹ, cùng các dữ liệu địa vật lý và hải dương học có giá trị cao. Những phát hiện này được đánh giá góp phần bổ sung cơ sở dữ liệu về địa chất và tài nguyên của thềm lục địa Việt Nam, nâng cao năng lực nghiên cứu biển sâu và hợp tác quốc tế của hai Viện Hàn lâm.

Kể lại hành trình, PGS.TS Renat Shakirov mô tả không khí khảo sát như một "ca trực kéo dài không dứt". Hơn 30 nhà khoa học hai nước chia nhau làm việc suốt 24 giờ mỗi ngày. "Ban ngày lấy mẫu. Ban đêm, lập hồ sơ địa vật lý. Nhóm nghiên cứu chung làm việc cả ngày lẫn đêm. Vì vậy, không có thời gian để ngủ. Đôi khi không có thời gian để ăn", ông nói.

Ông Shakirov cho biết, nhóm nghiên cứu gặp nhiều bất lợi về điều kiện thời tiết, khi gió mạnh, sóng lớn và các cơn bão liên tiếp xuất hiện trên Biển Đông. Tuy vậy, tàu Lavrientiev không ngày nào dừng hoạt động. "Con tàu cho phép chúng tôi duy trì khả năng nghiên cứu khoa học an toàn trong mọi điều kiện thời tiết", ông Shakirov nói, đồng thời đánh giá đoàn khảo sát của hai nước là "một nhóm rất chuyên nghiệp và có tinh thần hợp tác cao".

Theo TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Các Khoa học Trái Đất, các nhóm nghiên cứu hai nước đã "điều chỉnh kế hoạch linh hoạt và đảm bảo an toàn tuyệt đối cho toàn bộ hành trình". "Nhờ tinh thần trách nhiệm và sự chuyên nghiệp của thủy thủ đoàn cùng đội ngũ nhà khoa học, chuyến khảo sát đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn", ông nói.

Đây là chuyến khảo sát thứ hai trong năm nay giữa hai Viện Hàn lâm. Chuyến đi cũng đánh dấu cột mốc đặc biệt, là chuyến khảo sát thứ 100 của Viện Địa chất Thái Bình Dương (thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga), và được dành để tưởng nhớ Giáo sư Anatoly Ivanovich Ashirov - người có hơn 40 năm nghiên cứu địa chất và khí hóa học ở vùng biển Việt Nam, góp phần vào việc đánh giá tiềm năng dầu khí thềm lục địa.

Trọng Đạt

• Nhóm học sinh Việt phát triển AI làm trợ lý học tập
• 'Mỏi mắt' tìm tổng công trình sư cho công nghệ chiến lược
• Phó giáo sư Việt được bầu vào Viện Hàn lâm Pháp