Mưa lũ dồn dập ở miền Bắc và miền Trung thời gian qua khiến người người dân tại nhiều địa phương bị cô lập, nhà cửa úng ngập, mất điện, mất nước, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Trước tình cảnh đó, một số kỹ sư tạo dựng nền tảng số với chung mục tiêu là góp phần giúp người dân được an toàn.

Bản đồ Thông tin cứu hộ

Đi đầu là bản đồ thongtincuuho.org do ba kỹ sư trẻ Từ Tất Huân, Đặng Long và Nguyễn Thị Mai Anh thực hiện. Ban đầu, Huân xây dựng hệ thống với mục đích hiển thị các điểm ngập, ùn tắc giao thông tại Hà Nội trong đợt bão Bualoi. "Khi ấy tôi mắc kẹt giữa dòng xe ngập nước, nghĩ rằng nếu có bản đồ trực quan cập nhật tình hình theo thời gian thực, người đi đường sẽ chủ động hơn", Huân kể.

Khi Thái Nguyên, Bắc Giang, Lạng Sơn và Cao Bằng hứng chịu mưa lớn đầu tháng 10, anh tập hợp thêm thành viên, chuyển hướng sang phục vụ công tác cứu hộ. Công nghệ AI được nhóm dùng để tự động thu thập, phân tích các bài đăng và bình luận trên mạng xã hội, xác định vị trí, mức độ ngập, rồi phân loại để hiển thị lên bản đồ. Cách làm này giúp lực lượng cứu hộ nhanh chóng nhận diện những "điểm nóng" có nhiều lời kêu cứu hoặc "điểm lạnh" - nơi vắng thông tin phản hồi, từ đó đưa ra phương án ứng cứu phù hợp.

Cuối tháng 10, khi mực nước sông Hương và sông Bồ dâng cao, bản đồ tiếp tục hỗ trợ lực lượng cứu trợ tại Huế và Đà Nẵng. Hiện nhóm phát triển dự án tiếp tục nâng cấp và sử dụng bản đồ để cứu trợ người dân khu vực Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, tại Đăk Lăk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Huế và Đà Nẵng.

Trong lần cập nhật mới nhất, nhóm mở thêm tính năng để người dân tự gửi tọa độ. "Dữ liệu sau khi gửi sẽ được xử lý ngay và cập nhật trực tiếp lên bản đồ, hạn chế tin nhắn bị trôi hoặc bỏ sót", đại diện dự án cho biết. Dữ liệu thu được sẽ được chuyển thẳng đến Mặt trận Tổ quốc và lực lượng quân đội tại địa phương.

Bản đồ An toàn mưa lũ

Nhóm kỹ sư FPT tại Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo Quy Nhơn, cũng xây dựng công cụ số để giúp người dân theo dõi tình hình mưa lũ khi nhu cầu tìm kiếm thông tin cứu hộ tăng mạnh.

Theo anh Vũ Hồng Chiên, Giám đốc Trung tâm, nhận thấy tình hình mưa lớn khiến nhiều nơi ngập sâu, giao thông tê liệt, hàng nghìn hộ dân bị cô lập, nhóm đã họp và quyết định dựng một nền tảng dự báo thiên tai ngày 19/11.

Các công đoạn từ ý tưởng ban đầu đến phiên bản hoàn chỉnh được triển khai trong vài chục giờ. Nhiều kỹ sư như Nguyễn Trương Thành Hưng, Phan Trọng Diện, Bùi Thanh Tùng, Trần Văn Hòa, Trần Hồng Thư, Đỗ Ngọc Lâm... cùng tham gia xuyên đêm để kịp đưa nền tảng vào hoạt động.

Một đội xử lý dữ liệu mưa lũ, trong khi các chuyên gia AI dựng mô hình dự báo, còn bộ phận thiết kế tối ưu hóa giao diện để người lớn tuổi cũng có thể sử dụng. Đến ngày 19/11, nền tảng chính thức vận hành, tại địa chỉ antoanmualu.org.

Công cụ có ba tính năng chính: dự báo mưa lũ chi tiết đến cấp xã theo ngày và theo tuần; bản đồ ngập theo giờ; nút "kêu gọi cứu hộ" cho phép người gặp nạn gửi vị trí GPS kèm thông tin cá nhân đến lực lượng chức năng.

Hệ thống được thiết kế tối giản, nhẹ, hoạt động ổn định dù mạng yếu - yêu cầu quan trọng trong tình huống khẩn cấp. Hiện nền tảng dự báo tốt cho khu vực Gia Lai và nhóm đang mở rộng hỗ trợ người dân các tỉnh khác cũng như tiếp tục nâng độ chính xác.

Dù là dự án tự phát, hai công cụ số do kỹ sư Việt phát triển được cộng đồng đánh giá đã trở thành nguồn thông tin quan trọng, giúp người dân vùng lũ hiểu rõ tình hình thực tế để có cách ứng xử phù hợp, và gửi tín hiệu kêu cứu để được cứu trợ kịp thời.

Trọng Đạt

• Bản đồ hỗ trợ người dân vùng lũ gửi tọa độ để xin nhận cứu trợ
• Kỹ sư Việt phát triển bản đồ số
• Bản đồ thông tin cứu hộ người dân Đà Nẵng, Huế
• Kỹ sư IT lập bản đồ thông tin cứu hộ vùng bão lũ