GS.TS Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngày 21/11 cho biết đề xuất này đưa ra nhằm nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ.

Theo ông, kết quả đào tạo tiến sĩ không chỉ nằm ở chương trình đào tạo, cán bộ nghiên cứu khoa học, đề tài nghiên cứu... mà còn ở thời gian và hỗ trợ tài chính, học bổng.

"Việc hỗ trợ học bổng toàn phần cho nghiên cứu sinh là bước tiến quan trọng để họ yên tâm học tập và hoàn thành luận án tiến sĩ", ông Thảo nói. "Điều này cũng tạo sự cạnh tranh, thu hút sinh viên quốc tế đến học và nghiên cứu ở Việt Nam".

Số chỉ tiêu tuyển sinh tiến sĩ của cả nước khoảng 5.000-7.000 mỗi năm, nhưng thường tuyển được không quá 50%, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Hiện, học viên sau đại học, trong đó có trình độ tiến sĩ vẫn phải nộp học phí, mức nộp tùy quy định của từng trường. Mức trần học phí do Chính phủ quy định với bậc tiến sĩ là bằng 2,5 lần trần học phí đại học. Như với các trường chưa tự chủ, học phí cao nhất ở bậc tiến sĩ là 3,8 đến gần 7,8 triệu đồng một tháng. Chương trình thường kéo dài 4-5 năm.

Chỉ nghiên cứu sinh các chuyên ngành như tâm thần, giải phẫu bệnh, pháp y, pháp y tâm thần, truyền nhiễm và hồi sức cấp cứu tại các trường công được miễn học phí. Ngoài ra, một số trường có chính sách cấp học bổng cho nghiên cứu sinh, hoặc hỗ trợ chi phí thông qua các hoạt động trợ giảng, nghiên cứu.

Trong khi đó, ở nhiều nước như Mỹ, Hàn Quốc, Singapore, nghiên cứu sinh không những được miễn học phí mà còn được cấp học bổng với mức đủ sinh hoạt, hoàn thiện luận án, nhận lương khi trợ giảng hoặc nghiên cứu cùng người hướng dẫn.

Trong phiên thảo luận tại Quốc hội hôm qua, GS Hoàng Văn Cường, nguyên Hiệu phó Đại học Kinh tế Quốc dân, đồng tình với đề xuất cấp học bổng và hỗ trợ học phí cho đào tạo tiến sĩ toàn thời gian. Ông cho rằng việc này giúp nghiên cứu sinh tập trung vào học tập, nghiên cứu.

Tuy nhiên, ông Cường cho rằng như vậy mới chỉ giúp nghiên cứu sinh có những luận án tiến sĩ tốt chứ khó tạo ra một sản phẩm nghiên cứu hoàn chỉnh cuối cùng để đưa vào sử dụng.

Ông đề nghị Nhà nước cấp kinh phí và giao nhiệm vụ nghiên cứu trọng điểm cho các cơ sở đào tạo tiến sĩ. Các cơ sở này sẽ tuyển chọn nghiên cứu sinh phù hợp với khả năng thực hiện từng phần công việc mà họ đang cần, phù hợp với đặt hàng của Nhà nước. Khi đó, các trường sẽ sử dụng kinh phí để trả học bổng và cấp học phí cho nghiên cứu sinh.

Dương Tâm