Gạo tím than không chỉ khiến người ta tò mò bởi màu sắc đặc biệt mà còn gây bất ngờ với những lợi ích cho sức khỏe. Khác biệt hoàn toàn với các loại gạo trắng quen thuộc, gạo tím than đang dần trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều gia đình nhờ hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao.

Vậy loại gạo này có gì nổi bật, tốt cho sức khỏe ra sao và nên sử dụng thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất? FPT Shop sẽ cùng bạn tìm hiểu tường tận trong nội dung bài viết dưới đây.

Gạo tím than là gì?

Gạo tím than là một giống gạo đặc biệt có màu từ tím nhạt đến tím sẫm nhờ chứa nhiều hợp chất anthocyanin – một loại chất chống oxy hóa mạnh. Loại gạo này còn được gọi với các tên khác như gạo đen, gạo cám hay gạo hoàng đế. Bởi trước đây chỉ dành riêng cho vua chúa sử dụng do độ hiếm và giá trị dinh dưỡng cao.

Nguồn gốc của gạo tím than được cho là bắt đầu từ Trung Quốc và Nhật Bản. Ở Việt Nam, loại gạo này đã được đội ngũ chuyên gia lai tạo, nghiên cứu và phát triển bởi kỹ sư Hồ Quang Cua – người đứng sau thành công của giống gạo ST nổi tiếng thế giới.

Liệu gạo tím than có cùng loại với gạo lứt hay không?

Rất nhiều người nhầm lẫn gạo tím than với gạo lứt vì cả hai đều giữ lại lớp cám gạo và có màu sắc tối. Dù vậy, đây lại là hai giống gạo khác biệt hoàn toàn:

Điểm nổi bật của gạo tím than là hương vị ngọt nhẹ, dẻo và thơm đặc trưng, phù hợp với cả người già và trẻ nhỏ.

Những công dụng nổi bật của gạo tím than

Chống oxy hóa mạnh mẽ

Không chỉ gây ấn tượng bởi màu sắc bắt mắt, gạo tím than còn đặc biệt giàu anthocyanin – một loại chất thuộc nhóm flavonoid nổi tiếng với khả năng chống oxy hóa vượt trội, hỗ trợ vô hiệu hóa các gốc tự do gây hại cho cơ thể. Nhờ đó, cơ thể nhận được nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe:

• Ngăn ngừa lão hóa sớm: Anthocyanin giúp làm chậm quá trình oxy hóa tế bào, giữ cho làn da săn chắc, giảm nếp nhăn và duy trì sự tươi trẻ lâu dài.
• Giảm nguy cơ mắc ung thư: Với khả năng tiêu diệt và ức chế sự phát triển của tế bào bất thường, gạo tím than góp phần giảm thiểu rủi ro mắc các bệnh ung thư nguy hiểm như ung thư gan, phổi hoặc ruột kết.
• Bảo vệ hệ tim mạch: Nhờ khả năng làm giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt, anthocyanin giúp cải thiện tuần hoàn máu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, đột quỵ và bệnh tim.
• Chống viêm, tăng đề kháng: Gạo tím than giúp cơ thể chống lại các phản ứng viêm mãn tính – nguyên nhân gốc rễ của nhiều bệnh lý hiện đại, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên.

Giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả nhờ chất xơ cao

Gạo tím than là một loại gạo nguyên cám, nghĩa là vẫn giữ lại lớp cám giàu dinh dưỡng bao quanh hạt gạo. Nhờ vậy, loại gạo này cung cấp hàm lượng chất xơ hòa tan đáng kể – yếu tố quan trọng giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Khi được đưa vào chế độ ăn thường xuyên, gạo tím than mang lại nhiều lợi ích vượt trội cho đường ruột như:

• Hạn chế tình trạng táo bón: Chất xơ giúp làm mềm phân và thúc đẩy quá trình đào thải, từ đó giảm nguy cơ bị táo bón kéo dài – một vấn đề thường gặp ở người ít vận động hoặc ăn uống thiếu cân đối.
• Cải thiện nhu động ruột: Nhờ kích thích hoạt động của thành ruột. Chất xơ trong gạo tím than giúp tăng cường khả năng co bóp nhẹ nhàng, đưa thức ăn di chuyển dễ dàng hơn qua hệ tiêu hóa, hạn chế cảm giác đầy bụng, khó tiêu.
• Giảm hấp thu đường và tinh bột: Khi chất xơ có mặt trong ruột, nó tạo thành một lớp gel làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, nhờ đó hỗ trợ kiểm soát lượng đường huyết và góp phần duy trì cân nặng lý tưởng.
• Nuôi dưỡng hệ vi sinh đường ruột: Chất xơ hòa tan là nguồn “thức ăn” cho các lợi khuẩn trong ruột. Khi hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, bạn sẽ có khả năng hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn và tăng cường sức đề kháng một cách tự nhiên.

Nguồn protein tự nhiên phù hợp cho chế độ ăn chay

Nếu bạn theo chế độ ăn chay hoặc ăn thực dưỡng, gạo tím than là nguồn cung protein tự nhiên rất lý tưởng. Chất đạm trong gạo giúp phục hồi tế bào, tăng cường hệ miễn dịch và duy trì cơ bắp khỏe mạnh. Với người tập thể thao hoặc muốn duy trì cơ bắp khỏe mạnh, loại gạo này cũng là người bạn đồng hành lý tưởng.

Bổ sung sắt, hỗ trợ phòng tránh tình trạng thiếu máu

Gạo tím than có hàm lượng sắt khá cao, góp phần tạo hồng cầu, vận chuyển oxy và phòng tránh tình trạng thiếu máu. Đây là thực phẩm rất phù hợp cho phụ nữ mang thai hoặc người có sức đề kháng yếu.

So sánh gạo tím than với các loại gạo khác

Gạo tím than vượt trội hơn hẳn gạo trắng ở nhiều khía cạnh dinh dưỡng, đồng thời cũng nổi trội hơn gạo lứt nhờ hàm lượng anthocyanin cao và dễ ăn hơn.

Cách sử dụng và nấu gạo tím than chuẩn ngon

Để giữ được hương vị đặc trưng và dưỡng chất trong gạo tím than, bạn nên nấu cơm theo các bước sau:

Bước 1: Vo gạo nhẹ nhàng

• Cho gạo vào nồi hoặc thau sạch, đổ nước lạnh vào và khuấy nhẹ bằng tay.
• Rửa 2–3 lần cho đến khi nước vo hơi trong, giúp loại bỏ bụi và tạp chất nhưng vẫn giữ lại lớp cám tím chứa nhiều anthocyanin tốt cho sức khỏe.
• Tránh vo mạnh hoặc chà xát nhiều vì sẽ làm mất màu và giảm giá trị dinh dưỡng.

Bước 2: Ngâm gạo

• Ngâm gạo trong nước sạch khoảng 20–30 phút để hạt gạo hút ẩm, mềm hơn, giúp cơm nhanh chín và dẻo hơn khi nấu.
• Với thời tiết lạnh, có thể dùng nước ấm khoảng 30–35°C để rút ngắn thời gian ngâm mà vẫn đảm bảo độ ngon.
• Khi ngâm, nên đổ lượng nước vừa ngập mặt gạo để hạt gạo không bị trôi bớt màu tím.

Bước 3: Nấu cơm

• Sử dụng tỷ lệ nước và gạo khoảng 1,2:1, tùy loại gạo và sở thích ăn cơm khô hay ướt mà điều chỉnh thêm hoặc bớt nước.
• Có thể cho thêm một chút muối để làm nổi vị ngọt tự nhiên của gạo, hoặc vài giọt dầu oliu hay dầu dừa để hạt cơm bóng đẹp và thơm hơn.
• Sau khi cơm chín, để chế độ ủ hoặc giữ ấm trong khoảng 10 phút để hơi nước thấm đều, giúp cơm mềm dẻo, hạt tơi mà không nát.

Ai nên sử dụng gạo tím than?

Gạo tím than phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau:

• Người ăn chay hoặc thực dưỡng.
• Người mắc bệnh tiểu đường (nên dùng ở mức kiểm soát).
• Người cần kiểm soát cân nặng và giữ dáng.
• Phụ nữ trong giai đoạn thai kỳ hoặc hậu sản.
• Trẻ em cần bổ sung sắt, vitamin.
• Người lớn tuổi muốn cải thiện khả năng đề kháng.

Gợi ý món ngon từ gạo tím than

Ngoài cơm trắng thông thường, bạn có thể chế biến gạo tím than thành nhiều món ăn hấp dẫn như:

• Xôi khúc gạo tím than.
• Cơm gạo tím than ngũ sắc.
• Cơm gạo tím than cuộn rong biển.
• Bánh gạo tím than hấp.

Các món ăn này vừa thơm ngon vừa đem lại lợi ích cho sức khỏe.

Tạm kết

Gạo tím than không chỉ là một loại thực phẩm, mà còn là “bí quyết nhỏ” để chăm sóc sức khỏe mỗi ngày cho cả gia đình. Với màu sắc bắt mắt, hương thơm tự nhiên và giá trị dinh dưỡng cao, loại gạo này đang dần chiếm được cảm tình của nhiều người nội trợ hiện đại. Nếu bạn vẫn chưa thử, biết đâu đây sẽ là lựa chọn mới mẻ khiến bữa cơm nhà trở nên thú vị và tốt cho sức khỏe hơn bao giờ hết?

Để việc bếp núc thêm nhẹ nhàng và tiết kiệm thời gian, đừng quên trang bị cho mình những thiết bị nhà bếp thông minh. Truy cập ngay FPT Shop để khám phá các mẫu nồi cơm điện chất lượng cao – người bạn đồng hành tuyệt vời trong mọi bữa cơm ngon!