Đột phá về thể chế của ngành Công Thương:Động lực tăng tốc kinh doanh

Những cải cách mạnh mẽ này đang tạo động lực thiết thực cho doanh nghiệp, giúp giảm chi phí, tháo gỡ rào cản và mở rộng hoạt động sản xuất - kinh doanh, qua đó góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty TNHH Katolec Việt Nam (Khu công nghiệp Quang Minh). Ảnh: Quang Thái

Ban hành 142 văn bản quy phạm pháp luật

Công tác xây dựng thể chế của ngành Công Thương đang ghi nhận những kết quả nổi bật, thể hiện tinh thần đổi mới tư duy và hành động đột phá. Giai đoạn 2021-2025, Bộ Công Thương đã chủ trì xây dựng và trình ban hành hơn 250 văn bản quy phạm pháp luật và liên quan đến chủ trương lớn của ngành, gồm 5 luật, 51 nghị định và hơn 20 chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình quan trọng.

Riêng năm 2025, Bộ đã xây dựng 142 văn bản quy phạm pháp luật - mức cao kỷ lục, bao gồm 4 luật, 2 nghị quyết của Quốc hội; 47 nghị định, 7 quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và 82 thông tư. Cũng trong giai đoạn 2021-2025, Bộ bãi bỏ 95 thủ tục, sửa đổi 347 thủ tục và phân cấp hàng trăm thủ tục; 100% thủ tục hành chính được cung cấp ở mức độ 3, 4.

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Trần Hữu Linh cho biết, xây dựng thể chế được đơn vị xác định là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Trong năm 2025, Cục được giao xây dựng 9 nghị định và ít nhất 2 thông tư - khối lượng lớn chưa từng có, thể hiện quan điểm “chính sách phải đi trước”. Trong đó, các nghị định thuộc 3 nhóm: Hạ tầng thương mại; các mặt hàng kinh doanh có điều kiện; kiểm tra, giám sát thị trường.

Các chuyên gia cho rằng, những đột phá về thể chế như trên đã củng cố nền tảng pháp lý cho các lĩnh vực thuộc Bộ Công Thương quản lý. Các văn bản có phạm vi điều chỉnh rộng, tác động trực tiếp tới các doanh nghiệp thuộc các ngành kinh tế và đời sống người dân, góp phần kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước.

Theo Giám đốc Công ty TNHH Phát triển nông nghiệp và tư vấn môi trường DACE Trần Văn Hiếu, việc Bộ Công Thương đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện thể chế trong thời gian qua đã tạo chuyển biến rõ rệt cho hoạt động xuất khẩu nông sản, giúp doanh nghiệp rút ngắn đáng kể thời gian, chi phí và tăng khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Theo đó, các quy định về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và thương mại xuyên biên giới… được sửa đổi, bổ sung giúp doanh nghiệp chủ động hơn khi đàm phán với đối tác, đồng thời hạn chế rủi ro trong thông quan. “Những đổi mới đó mở ra dư địa lớn để nông sản Việt nâng chất lượng, mở rộng thị trường và tăng năng lực cạnh tranh”, ông Trần Văn Hiếu nhấn mạnh.

Tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển

Song song với xây dựng thể chế, công tác thực thi pháp luật được Bộ Công Thương đẩy mạnh. Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công Thương) Trần Thị Mai Hương nhấn mạnh, đổi mới xây dựng và thực thi pháp luật là nhiệm vụ then chốt của đơn vị. Mục tiêu của Ủy ban Cạnh tranh quốc gia là tạo hành lang pháp lý minh bạch, hiện đại, qua đó nâng cao năng lực giám sát thị trường và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đang tăng cường phối hợp liên ngành, đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức xã hội và hiệp hội doanh nghiệp trong tuyên truyền pháp luật. Điểm nhấn quan trọng còn là việc thúc đẩy chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu và hệ thống tiếp nhận - xử lý nhanh khiếu nại của người tiêu dùng...

Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh cho biết, Cục đặt mục tiêu đến năm 2028 cơ bản hoàn thiện hạ tầng pháp luật phục vụ đầu tư - kinh doanh. Trong năm 2026, Cục sẽ tham mưu xây dựng 2 pháp lệnh trình Quốc hội gồm: Pháp lệnh Quản lý thị trường (sửa đổi) nhằm ứng phó với các hình thức gian lận thương mại mới; Luật Giao dịch hàng hóa phái sinh, mô hình hiện đại hỗ trợ dự báo giá, ổn định thị trường. Song Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh, việc tham mưu xây dựng số lượng lớn tới 8-9 nghị định mỗi năm, chỉ có thể thực hiện khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và hiệp hội ngành hàng. Lĩnh vực xăng dầu là ví dụ điển hình cho nỗ lực cải cách, khi chỉ trong 5 năm đã sửa đổi 3 nghị định và sắp tới sẽ hợp nhất thành một nghị định thống nhất, bảo đảm vận hành minh bạch theo cơ chế thị trường.

Theo Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) Bùi Thị Bình Giang, mục tiêu xuyên suốt của ngành là lấy phát triển làm trung tâm, lấy pháp luật làm nền tảng và coi thể chế là lợi thế cạnh tranh. Bộ đã yêu cầu các đơn vị hằng quý phải rà soát vướng mắc và ưu tiên xây dựng pháp luật theo quy trình bài bản, khoa học, tổng kết thực tiễn, đánh giá tác động kỹ lưỡng, lấy ý kiến rộng rãi, không để chính sách gây khó cho sản xuất, kinh doanh. Ở khâu thi hành, Bộ tiếp tục quyết liệt cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính giai đoạn 2025-2026 và đột phá về nhân lực pháp chế, nhằm bảo đảm thể chế pháp luật ngành Công Thương hiện đại, minh bạch. Đây chính là cơ sở để tạo môi trường thuận lợi nhất cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy doanh nghiệp mở rộng sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững, qua đó thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế.

Lam Giang