Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất: Kênh đối thoại chính sách mở để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống

Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Bắc Ninh NGHIÊM XUÂN HƯỞNG: Bảo đảm pháp luật ban hành thực sự đi vào cuộc sống

Là một trong những đại biểu vinh dự được tham dự Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất, tôi rất ấn tượng dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Quốc Dũng; Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng; Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh… cùng thành phần khách mời, đại biểu, chuyên gia, tạo nên kênh đối thoại chính sách mở giữa Quốc hội - Chính phủ - chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp... Qua đó, tạo không gian để các chủ thể liên quan cùng trao đổi, phản biện, chia sẻ các vướng mắc từ thực tiễn; giúp cơ quan soạn thảo “nghe đúng - trúng - đủ” những vấn đề thực tiễn đang đặt ra; bảo đảm pháp luật ban hành thực sự đi vào cuộc sống.

Tôi rất ấn tượng với các tham luận và ý kiến phát biểu tại Diễn đàn đã thẳng thắn nhìn nhận, bên cạnh những kết quả nổi bật, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế như: pháp luật vẫn còn tình trạng quyền lực chưa được kiểm soát đầy đủ, trách nhiệm chưa được quy định rõ ràng, minh bạch. Trong nhiều năm, phân cấp, phân quyền luôn được coi là trọng tâm cải cách hành chính, nhưng kết quả vẫn chưa đạt được như mong muốn…

Qua diễn đàn hôm nay, tôi nhớ lại phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại hội nghị gặp mặt các thế hệ ĐBQH qua các thời kỳ nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 diễn ra vào tháng 8/2025. Trong đó, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: từ khát vọng độc lập đến khát vọng hùng cường, từ chân lý "Không có gì quý hơn độc lập tự do" đến mục tiêu phấn đấu "Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, sánh vai các cường quốc năm châu", chúng ta đang đi trên một hành trình nối dài khát vọng. Trên hành trình đó, Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám "mở đường, dám sửa đường", dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ…

Từ diễn đàn này, tôi kỳ vọng và tin tưởng, đối với lĩnh vực lập pháp, sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, thúc đẩy đột phá chiến lược, kiến tạo hệ sinh thái phát triển mới, sáng tạo; tập trung hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế để phát triển nhanh, bền vững đất nước; đưa thể chế pháp luật trở thành động lực phát triển đất nước, xác định xây dựng pháp luật là “đột phá của đột phá”; rà soát những sơ hở, khoảng trống, vướng mắc, "điểm nghẽn" của pháp luật để kịp thời sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện. Bảo đảm tính đồng bộ, ổn định, khả thi, vừa đáp ứng yêu cầu cấp bách trước mắt, vừa tạo khung pháp lý lâu dài cho phát triển bền vững, hội nhập quốc tế, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia, trí tuệ nhân tạo trong công tác xây dựng pháp luật…

ĐBQH NGUYỄN TUẤN THỊNH (Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội):Đề xuất chính sách vượt trội tiếp tục hoàn thiện Luật Thủ đô

Việc tổ chức Diễn đàn xây dựng pháp luật lần thứ Nhất hết sức cần thiết trong bối cảnh yêu cầu hoàn thiện thể chế đang trở nên cấp bách hơn bao giờ hết, bởi Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, đòi hỏi hệ thống pháp luật phải đồng bộ, hiện đại và có khả năng dẫn dắt sự phát triển. Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng xác định hoàn thiện thể chế là “đột phá của đột phá”, điều đó đặt lên vai Quốc hội trách nhiệm rất lớn trong việc bảo đảm một khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, đủ linh hoạt phục vụ phát triển.

Nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV có khối lượng lập pháp đặc biệt lớn; nhiều luật được ban hành trong thời gian ngắn để đáp ứng tình huống cấp bách của thực tiễn. Song song với đó là những vấn đề hoàn toàn mới như: chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, các mô hình kinh doanh phi truyền thống... Do đó, Diễn đàn đóng vai trò quan trọng cung cấp thêm góc nhìn, luận cứ và kiến nghị thực tiễn hỗ trợ Quốc hội nâng cao chất lượng lập pháp; không chỉ cần thiết mà còn là bước đi mang tính chiến lược để nâng cao chất lượng lập pháp, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Riêng đối với công tác xây dựng pháp luật, thời gian vừa qua đã xuất hiện rất nhiều định hướng mới, tạo thành một khuôn khổ chính trị - pháp lý mới, có ảnh hưởng sâu sắc đến công tác xây dựng pháp luật hiện nay.

TP. Hà Nội hiện đang đồng thời triển khai hai nhiệm vụ song hành, đó là cụ thể hóa và thực thi các quy định của Luật Thủ đô năm 2024; tổ chức rà soát toàn diện để phát hiện những vướng mắc, mâu thuẫn, bất cập, nhất là những điểm mà các luật mới được ban hành có thể làm giảm đi tính vượt trội, đặc thù của cơ chế dành cho Thủ đô. Việc rà soát này có ý nghĩa rất lớn, Hà Nội đang tích cực đề xuất với Trung ương những nội dung cần thiết để xem xét sửa đổi Luật Thủ đô, bảo đảm Luật tiếp tục là động lực cho sự phát triển của một Thủ đô văn minh - hiện đại - giàu bản sắc.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình NGUYỄN ANH CHỨC: Tăng cường phân cấp, phân quyền, gắn với trách nhiệm giải trình

Tham dự Diễn đàn về xây dựng pháp luật, tôi cảm nhận rõ tinh thần đổi mới, tư duy thực tiễn và khát vọng hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm thúc đẩy phát triển đất nước. Diễn đàn là dịp để các cơ quan lập pháp lắng nghe tiếng nói từ chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và địa phương; đồng thời, cũng là không gian đối thoại cởi mở, nơi các vướng mắc thực tiễn được phân tích và các giải pháp cải cách được đề xuất trách nhiệm.

Tôi đánh giá cao cách tiếp cận toàn diện của Diễn đàn khi nhìn nhận việc hoàn thiện hệ thống pháp luật trong bối cảnh nền kinh tế - xã hội đang chuyển đổi sâu rộng, đòi hỏi hệ thống pháp luật phải có khả năng dự báo, linh hoạt và thích ứng nhanh hơn. Chỉ khi đáp ứng được yêu cầu đó, pháp luật mới không chỉ theo kịp thực tiễn mà còn có thể dẫn dắt sự phát triển, trở thành “đột phá của đột phá”, mở đường thúc đẩy tiến trình phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Tôi đặc biệt ấn tượng với sự nhấn mạnh vào vai trò của pháp luật phải trở thành “đòn bẩy” thúc đẩy phát triển thay vì “điểm nghẽn” cản trở tăng trưởng. Để hiện thực hóa yêu cầu này, việc rà soát toàn diện và đồng bộ hệ thống pháp luật là hết sức cần thiết.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc tại Diễn đàn cũng đề xuất tiếp tục đổi mới quy trình lập pháp theo hướng khoa học, minh bạch và tăng cường tham vấn. Theo tôi, để mỗi đạo luật thực sự đi vào cuộc sống, chúng ta cần lắng nghe nhiều hơn từ doanh nghiệp, hiệp hội nghề nghiệp, địa phương và người dân - những đối tượng trực tiếp chịu tác động. Việc đánh giá tác động chính sách phải được thực hiện thực chất, tránh hình thức. Đồng thời, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong theo dõi, tổng hợp dữ liệu lập pháp.

Một điểm quan trọng khác là yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ xây dựng pháp luật. Trong bối cảnh mới, công tác pháp chế không chỉ đòi hỏi năng lực chuyên môn sâu mà còn cần tư duy mở, khả năng cập nhật công nghệ và phân tích chính sách dựa trên bằng chứng. Việc đào tạo, bồi dưỡng liên ngành là cần thiết để các cơ quan xây dựng pháp luật có thể giải quyết các vấn đề phức hợp, mang tính lồng ghép giữa nhiều lĩnh vực.

Tôi cũng đồng tình với ý kiến của các đại biểu xoay quanh việc hoàn thiện khung pháp lý về phân định thẩm quyền giữa các cấp chính quyền. Luật hóa rõ ràng cơ chế phân cấp, phân quyền; tránh chồng chéo, giao thoa hoặc bỏ trống nhiệm vụ. Đồng thời, cần tăng cường phân cấp, phân quyền, gắn với trách nhiệm giải trình cho cơ sở để hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp phát huy hiệu quả cao nhất.

Hoàn thiện thể chế, pháp luật không chỉ là nhiệm vụ của riêng cơ quan lập pháp, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Khi pháp luật được xây dựng trên nền tảng khoa học, minh bạch, lắng nghe và tôn trọng thực tiễn, chúng ta sẽ tạo được môi trường pháp lý thuận lợi để phát huy mọi nguồn lực, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững trong kỷ nguyên mới.

N. ÁNH - T. HIẾU - P. LONG