Băng huyết sau sinh xảy ra khi sản phụ mất từ 500 ml máu trở lên sau sinh thường hoặc 1.000 ml trở lên sau sinh mổ. Tình trạng này còn được xác định dựa trên các yếu tố như biến động về mạch, huyết áp, nước tiểu... Đây là một trong những biến chứng sản khoa nguy hiểm, có thể khiến người mẹ tử vong nếu không được xử trí kịp thời.

Bác sĩ Hoàng Tiến Lên, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, phân tích một số nguyên nhân có thể dẫn đến băng huyết sau sinh.

Đờ tử cung là nguyên nhân phổ biến nhất, chiếm khoảng 70-80% trường hợp. Sau khi sinh trẻ, tử cung cần co bóp để ép mạch máu lại, giúp cầm máu vùng nhau bám. Nếu tử cung không co hồi tốt (đờ tử cung), các mạch máu sẽ chảy máu liên tục.

Theo bác sĩ Tiến Lên, nguyên nhân khiến tử cung không co được hiệu quả có thể bao gồm sinh con to, đa thai, đa ối khiến tử cung bị giãn quá mức. Quá trình chuyển dạ kéo dài hoặc quá nhanh, gây mỏi cơ tử cung, sản phụ bị nhiễm trùng ối, thiếu máu hoặc suy nhược, sót nhau thai, dùng thuốc kích sinh hoặc gây mê quá mức hoặc mắc chứng rối loạn đông máu. Mang thai khi lớn tuổi (trên 35 tuổi) cũng có nguy cơ cao bị đờ tử cung sau sinh.

Sót nhau một phần hoặc sót mảnh mô thai, tử cung sẽ không thể co hồi tốt, gây chảy máu kéo dài với máu đỏ tươi, đôi khi kèm mô nhau trong sản dịch. Tình trạng này thường gặp ở trường hợp bánh nhau bất thường như nhau cài răng lược (nhau ăn sâu vào cơ tử cung), nhau bám thấp, nhau tiền đạo hoặc tiền sử nạo phá thai. Diện tích bánh nhau lớn, khi bong ra cũng dễ gây băng huyết.

Tổn thương đường sinh dục như tử cung, âm đạo bị vỡ hoặc rách cũng có thể là nguyên nhân gây băng huyết kể cả sinh thường. Những sang chấn này có thể dẫn đến chảy máu nặng nếu không được phát hiện và khâu lại kịp thời. Một số tình huống có thể dẫn đến sang chấn như đỡ sinh không đúng kỹ thuật, dùng dụng cụ hỗ trợ sinh như forceps, giác hút do em bé to, vai rộng, theo bác sĩ Tiến Lên.

Rối loạn đông máu thường xảy ra trong các trường hợp nhau bong non, thai lưu, nhiễm trùng, người mẹ giảm tiểu cầu, tiền sản giật, sản giật gây tiêu sợi huyết... Lúc này, sản phụ cần được truyền máu, truyền các yếu tố đông máu đặc hiệu.

Ngoài ra, những thai phụ thuộc nhóm nguy cơ cao như có tiền sử băng huyết ở lần sinh trước, béo phì, thiếu máu nặng khi mang thai, thai kỳ có biến chứng (tiền sản giật, đa thai, đa ối, nhau tiền đạo).

Để xử trí băng huyết sau sinh, bác sĩ áp dụng các biện pháp như xoa bóp tử cung, dùng thuốc tăng co để kích thích co bóp, cầm máu, kiểm tra, lấy bỏ nhau thai. Trường hợp nặng có thể cần truyền máu và hồi sức tích cực. Nếu các biện pháp bảo tồn không hiệu quả, có thể phải can thiệp mạch hoặc cắt tử cung để cứu tính mạng sản phụ.

Bác sĩ Tiến Lên cho hay tất cả phụ nữ mang thai ngoài 20 tuần đều có nguy cơ chảy máu sau sinh. Thai phụ có dấu hiệu bất thường như máu âm đạo ra nhiều, chóng mặt, da tái nhợt, vã mồ hôi, khó thở, tụt huyết áp, nhịp tim nhanh cần báo ngay cho nhân viên y tế để được xử trí kịp thời.

Trịnh Mai