Hàng loạt hồ chứa thủy điện và thủy lợi ở Nam Trung Bộ những ngày qua phải tăng xả điều tiết sau mưa lũ kéo dài. Theo Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (Bộ Công Thương), có 86/122 hồ thủy điện trên cả nước đang xả, gồm 27 hồ ở miền Bắc, 44 hồ miền Trung và 15 hồ miền Nam.

Hồ được chú ý nhất hiện nay là hồ thủy điện sông Ba Hạ, dung tích hơn 350 triệu m3, nằm trên lưu vực sông Ba (trước thuộc Phú Yên, nay Đăk Lăk). Những ngày qua, hồ liên tục xả lũ, ảnh hưởng các huyện Sơn Hòa, Sông Hinh, Phú Hòa và TP Tuy Hòa cũ.

Lúc 11h, mực nước hồ đạt 105,73 m, cao hơn bình thường 0,73 m. Lưu lượng nước về hồ 10.100 m3/s, xả qua tổ máy 138 m3/s, qua tràn 9.200 m³/s, tổng xả xuống hạ du 9.338 m3/s (tương đương 2,52 triệu m3/giờ). Đến 20h30, xả xuống hạ du còn hơn 5.850 m³/s, gồm 5.700 m3/s qua tràn và 150 m3/s vận hành.

Mức xả hiện thấp hơn kỷ lục 16.100 m3/s chiều qua, song cũng khu vực vùng trũng dưới hạ du ngập sâu, giao thông chia cắt.

Đợt mưa lũ này, hồ Đơn Dương (Công ty Đa Nhim – Hàm Thuận – Đa Mi) xả lũ 1.400 m3/s, gây ngập nặng hàng trăm nhà ở các xã Ka Đô, D’ran, Đơn Dương (Lâm Đồng). Nhiều nhà sập, hàng trăm ha rau bị cuốn trôi, quốc lộ 27 ngập sâu, ôtô hư hỏng.

UBND Lâm Đồng cho biết tối 19 và rạng sáng 20/11, khoảng 1.500 người đã được sơ tán. Đây là trận lũ lịch sử tại D’Ran – Ka Đô, gây thiệt hại đặc biệt lớn cho người dân hạ lưu sông Đa Nhim.

Cùng thời điểm, nhiều hồ chứa ở Lâm Đồng tăng xả. Trên lưu vực sông Đa Nhim, hồ thủy điện Đại Ninh xả 2.100 m3/s, cao hơn nhiều so với mức thông thường 350-480 m3/s.

Tại Khánh Hòa, mưa lớn kéo dài buộc hồ thủy lợi Sông Cái (xã Bác Ái Tây), hồ lớn nhất tỉnh, tăng xả để đảm bảo an toàn. Lúc 7h, mực nước đạt 193,24 m, tương đương 102% dung tích thiết kế. Năm cửa van được mở, xả tràn 2.045,85 m³/s, tăng hơn 662 m³/s so với 21h ngày 19/11.

Công ty Khai thác công trình thủy lợi Ninh Thuận cảnh báo sông Cái có thể dâng thêm 0,5-1 m, vùng trũng ngập 2,5-3,5 m. Nguy cơ lũ quét, sạt lở tại Ninh Sơn – Bác Ái, nhiều tuyến đường và ngầm tràn có thể bị chia cắt hoàn toàn. Người dân được khuyến cáo không đi qua khu vực ngập, nhanh chóng di dời tài sản và gia súc. Chính quyền cần kích hoạt phương án sơ tán tại phường Đô Vinh, Bảo An, Phan Rang và các xã Ninh Sơn, Mỹ Sơn, Ninh Phước.

Các hồ bậc thang khác trên hệ thống sông Đồng Nai như Đồng Nai 3, 4, 5 và Trị An cũng tăng xả để bảo đảm an toàn thân đập.

Bản đồ tra cứu khu vực nguy cơ lũ quét, sạt lở và mực nước sông, lưu lượng xả hồ các tỉnh, thành miền Trung, Tây Nguyên

Mưa lớn kéo dài gây ngập diện rộng tại nhiều tỉnh từ Thừa Thiên Huế đến Khánh Hòa, đồng thời làm tăng nguy cơ lũ quét trên các sông suối và sạt lở trên các sườn dốc khu vực miền Trung, Tây Nguyên.

Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho hay đến nay mưa lũ làm 41 người chết. Đăk Lăk thiệt hại nặng nhất với 16 người chết; Khánh Hòa 14 người; Lâm Đồng 4 người; Gia Lai ba người; Huế và Đà Nẵng mỗi nơi hai người. Hiện còn 9 người mất tích.

Ngoài ra, có 167 nhà hư hỏng, hơn 52.000 nhà ngập, tập trung nhiều nhất tại Đăk Lăk (gần 23.000), Gia Lai (19.200) và Khánh Hòa (9.000). Hơn 13.000 ha hoa màu, gần 2.100 ha cây lâu năm, 88 ha thủy sản và hơn 30.700 gia súc, gia cầm bị thiệt hại.

Phước Tuấn