Trưa 22/8, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng gặp mặt các cán bộ hưu trí ngành bưu điện tại miền Trung, nhằm tri ân những đóng góp của các thế hệ đi trước và chia sẻ về sứ mệnh mới của Bộ sau hợp nhất. Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập ngành Bưu điện.

Trong bầu khí ấm cúng, Bộ trưởng bày tỏ niềm vui được hội ngộ với các cựu cán bộ lão thành như ông Hồ Thế, nguyên Giám đốc Bưu điện Quảng Nam - Đà Nẵng; ông Phạm Hào, nguyên Giám đốc Bưu điện Quảng Ngãi; ông Phạm Long Trận, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNPT; ông Huỳnh Phước, nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng; ông Nguyễn Anh Cả, nguyên Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông Quảng Nam...

Phát biểu tại buổi gặp mặt, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, ý nghĩa của buổi gặp mặt là ôn lại kỷ niệm, tri ân và cảm ơn các thế hệ đã hy sinh, cống hiến để xây dựng ngành như ngày nay, đồng thời tiếp thêm năng lượng để thế hệ hiện tại tiếp tục phát triển ngành.

Điểm lại chặng đường 80 năm phát triển của đất nước, qua các giai đoạn đấu tranh giành độc lập, kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, thống nhất đất nước và thời kỳ đổi mới từ năm 1986, Bộ trưởng khẳng định Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên vươn mình, đặt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao khi tròn 100 năm thành lập.

Theo Bộ trưởng, ngành bưu điện có ngày truyền thống là 15/8/1945, khi Bác Hồ ký quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn, với câu nói nổi tiếng "thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu con người". Ngành khoa học công nghệ cũng có cội nguồn từ năm 1945, với ngày truyền thống là 18/5, gắn liền với phát biểu của Bác Hồ tại Đại hội Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam năm 1963: "Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất".

"Trong thời kỳ kháng chiến, nhiều loại vũ khí đã được các nhà khoa học nghiên cứu, sản xuất để phục vụ kháng chiến chống Pháp. Vì vậy, chúng ta chọn tên hành trình chung là 80 năm Khoa học Công nghệ và Bưu chính Viễn thông", Bộ trưởng nói.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng chia sẻ băn khoăn về cách gọi. Khoa học Công nghệ "chắc chắn là chuẩn" nhưng nên dùng "Bưu điện" hay "Bưu chính Viễn thông".

"Nếu gọi Bưu điện thì đúng với tên ngành truyền thống. Tuy nhiên, khi ghép với Khoa học Công nghệ, cụm từ có vẻ thiếu cân đối. Còn dùng Bưu chính Viễn thông thì nghe cân hơn. Hiện chúng tôi vẫn đang cân nhắc giữa hai cách gọi: Khoa học Công nghệ và Bưu điện hay Khoa học Công nghệ và Bưu chính Viễn thông", Bộ trưởng nói thêm.

Dành thời gian thông báo về sự hợp nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ và một phần của Bộ Thông tin và Truyền thông (trước đây là Bộ Bưu chính Viễn thông), Bộ trưởng nói đã chấm dứt giai đoạn hai bộ "vênh nhau" về chữ "công nghệ" và tạo ra một sức mạnh tổng hợp mới.

Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất mang trên mình sứ mệnh lịch sử, trở thành "bộ ba chiến lược của quốc gia", với "khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Theo Bộ trưởng, đây là "động lực đột phá, động lực then chốt, động lực trung tâm để phát triển đất nước". Nếu thiếu bộ ba này, Việt Nam sẽ không thể trở thành nước phát triển có thu nhập cao.

Thông tin đến các cán bộ hưu trí, Bộ trưởng cho biết phạm vi quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ hiện nay rất rộng, bao gồm khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; bưu chính viễn thông, công nghiệp công nghệ số, chuyển đổi số; sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn đo lường chất lượng; năng lượng nguyên tử - một ngành trọng yếu quốc gia.

"Có thể nói, bản chất của AI chính là năng lượng. Nếu không có nguồn năng lượng bền vững và đủ lớn, ví dụ như năng lượng hạt nhân từ các nhà máy điện hạt nhân thì chắc chắn sẽ không đủ đáp ứng được nhu cầu vận hành AI. Do đó, năng lượng nguyên tử trở thành một ngành trọng yếu của quốc gia và hiện cũng nằm trong phạm vi quản lý của bộ Khoa học và Công nghệ", Bộ trưởng lý giải.

Bộ trưởng nhấn mạnh những đổi mới quan trọng trong quản lý khoa học và công nghệ: chuyển từ quản lý đầu vào sang đầu ra, không chú trọng hóa đơn chứng từ mà tập trung vào hiệu quả nghiên cứu. Một đề tài được xem là đạt yêu cầu khi kết quả nghiên cứu tạo thành sản phẩm, được đưa vào doanh nghiệp kinh doanh, tạo thành doanh thu, và doanh thu đó lớn hơn khoảng 5 - 10 lần chi phí ngân sách.

Nhà nước đang khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu, cho phép viện, trường, doanh nghiệp sở hữu và khai thác, trong đó ít nhất 30% doanh thu giữ lại cho nhóm nghiên cứu nhằm thúc đẩy sáng tạo.

Ông khẳng định, Việt Nam phải làm chủ công nghệ chiến lược, vượt qua vai trò gia công lắp ráp để gia tăng giá trị và bảo đảm an ninh quốc phòng. Hiện Việt Nam là quốc gia duy nhất ở ASEAN tự phát triển công nghệ tên lửa - vũ khí mang tính răn đe để bảo vệ tổ quốc lâu dài.

Bộ trưởng kỳ vọng thế hệ trẻ của ngành sẽ nuôi dưỡng khát vọng lớn, tinh thần phụng sự Tổ quốc, thông thạo ba ngôn ngữ: tiếng Việt để giữ bản sắc, tiếng Anh để hội nhập và ngôn ngữ số để làm việc trên môi trường số. Ông kêu gọi sử dụng trí tuệ nhân tạo như một công cụ thiết yếu, tạo ra giá trị thiết thực cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời trân trọng đóng góp của các thế hệ đi trước.

Kết thúc buổi gặp mặt, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng gửi lời tri ân sâu sắc tới các thế hệ đã đặt nền móng tri thức và kết nối quốc gia, chúc toàn thể cán bộ hưu trí sức khỏe, niềm vui, và mong ngành Khoa học Công nghệ - Bưu chính Viễn thông tiếp tục phát triển, góp phần đưa Việt Nam trở nên hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, sánh vai cường quốc năm châu.

Nguyễn Đông