Về nơi Công chúa Huyền Trân lập am tu sau cuộc hôn nhân mở cõi Đại Việt

Chùa Hổ Sơn (Hổ Linh Tự) ở thôn Hổ Sơn, xã Liên Minh được xây dựng cách đây hơn 700 năm. Đây là nơi công chúa Huyền Trân về lập am thờ phật. Công chúa Huyền Trân là em gái Vua Trần Anh Tông, con gái duy nhất của Thượng hoàng Trần Nhân Tông và Thái hậu Khâm Từ Bảo Thánh. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, mùa hạ, tháng 6, Bính Ngọ năm thứ 14 (1306), vua gả công chúa Huyền Trân cho vua nước Chiêm Thành là Chế Mân để tỏ lòng hòa hảo. Chỉ 1 năm sau vua Chế Mân mất, bà hồi hương và xuất gia. Cuối năm Tân Hợi (1311), bà cùng một thị nữ trước đây, đã quy y đến làng Hổ Sơn, huyện Thiên Bản (nay thuộc xã Liên Minh, tỉnh Ninh Bình), lập am dưới chân núi Hổ để tu hành. Sau đó, am tranh trở thành điện Phật, tức chùa Hổ Sơn hay còn gọi là Quảng Nghiêm Tự.

Năm 2021, chùa Hổ Sơn được khởi công xây dựng trên nền chùa cũ, quy hoạch mở rộng trên diện tích 13 ha với 30 hạng mục. Khu thờ tự gồm tòa Tam Bảo, đền Mẫu, đền thờ Công chúa Huyền Trân, nhà thờ Tổ, lầu Cô, lầu Cậu, cùng hệ thống tượng thập bát La Hán, nhà bia và quần thể lăng.

Chùa và đền thờ Công chúa Huyền Trân được tôn tạo với hai cổng bố trí đối xứng, tạo không gian trang nghiêm và hài hòa.

Nằm chính giữa cổng là Tam Bảo khang trang, bên phải là đền thờ Huyền Trân Công chúa. Cả chùa và đền đều được tôn tạo theo kiến trúc “tiền chữ nhất, hậu chữ đinh”, giữ nét truyền thống trang nghiêm.

Gian chính điện là nơi thờ tự trung tâm. Hằng năm, vào ngày 9/4 âm lịch - ngày kỵ Công chúa Huyền Trân - dân làng Hổ Sơn tổ chức lễ hội tưởng niệm, bày tỏ lòng tri ân công đức của bà.

Nằm trong quần thể Chùa Hổ Sơn, tọa lạc bên trái chùa, trên ngọn núi nhỏ là khu thờ tượng tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông bằng đá sa - phia nguyên khối, cao 5,1 mét tượng trưng cho tuổi đời của Phật Hoàng.

Tượng Phật Hoàng Trần Nhân Tông bằng đá sa - phia nguyên khối, cao 5,1 mét.

Bên trái chùa có cây xanh di sản hơn 700 năm tuổi, tỏa bóng mát quanh năm. Chùa hiện còn lưu giữ 27 tượng thờ, 27 đồ thờ cổ cùng nhiều cổ vật quý như tượng hai công chúa, bát hương sứ và các sắc phong triều phong kiến, phản ánh rõ nét văn hóa thời Lê.

Tượng thập bát vị la Hán được tạc bằng đá nguyên khối được đặt hai bên đối xứng trước của chùa.

Dù cuộc hôn nhân ở Chiêm Thành ngắn ngủi, bà để lại dấu ấn sâu sắc khi xây dựng đền chùa, chăm lo đời sống dân và tìm hiểu văn hóa Chăm Pa.

Tượng Công chúa Huyền Trân.

Thuyền rồng được mô phỏng theo cảnh thuyền rồng đưa Công chúa Huyền Trân từ Chiêm Thành trở về Đại Việt, tái hiện sinh động dấu mốc lịch sử đặc biệt.

Chùa Hổ Sơn lưu giữ dấu ấn cuộc đời Công chúa Huyền Trân và là biểu tượng văn hóa - tâm linh của xã Liên Minh. Vào mùa lễ hội, chùa trở thành điểm đến để lễ Phật cầu an, tìm hiểu lịch sử, trải nghiệm văn hóa truyền thống và thưởng ngoạn cảnh quan thanh bình. Đây cũng là nơi gửi gắm thông điệp tri ân, bồi đắp tinh thần yêu nước và góp phần bảo tồn, phát huy di sản quý giá của Ninh Bình.

Vân Hồng, CTV Trần Hồng/VOV.VN