Kiến tạo Thủ đô xanh

Trong bối cảnh đó, Quyết định số 2530/QĐ-TTg ngày 19-11-2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác lập “mệnh lệnh hành động” rõ ràng và cấp bách. Đây là thời điểm để Hà Nội nhìn lại toàn diện, tái cấu trúc và định hình hướng phát triển xanh, bền vững, thông minh hơn.

Phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ một số tồn tại mà nhân dân Thủ đô mong mỏi được giải quyết, trong đó có vấn đề ô nhiễm môi trường. Đây là “điểm nghẽn” kéo dài, đồng thời làm giảm sức hấp dẫn và vị thế của một Thủ đô văn minh, hiện đại.

Ô nhiễm môi trường chủ yếu đến từ các nguồn: Giao thông đường bộ, công nghiệp, sinh hoạt dân cư, đốt sinh khối (phụ phẩm nông nghiệp, rác thải)... Đáng lo ngại nhất là khí thải từ hàng triệu phương tiện giao thông cũ nát lưu thông hằng ngày; bên cạnh đó là bụi từ các công trường xây dựng, khí thải từ các cơ sở công nghiệp chưa được kiểm soát chặt chẽ và thói quen đốt rác, rơm rạ tự phát khiến ô nhiễm trở thành vấn đề dai dẳng, khó xử lý dứt điểm.

Hiện nay, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường đã tương đối đầy đủ nhưng việc thực thi ở nhiều nơi chưa nghiêm, dẫn đến chậm khắc phục ô nhiễm và suy giảm chất lượng sống. Vì vậy, những mục tiêu của Quyết định số 2530/QĐ-TTg là yêu cầu bắt buộc phải triển khai khẩn trương, trong đó có trách nhiệm của Hà Nội.

Để hoàn thành được nhiệm vụ này, việc Hà Nội bám sát định hướng chiến lược mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: Kiến tạo mô hình quản trị mới, có khả năng điều phối, dẫn dắt và giải quyết tận gốc các vấn đề cấp bách, đồng thời mở ra tầm nhìn phát triển dài hạn, bền vững là vô cùng quan trọng.

Bên cạnh đó là triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, như: Chuyển đổi mô hình giao thông, thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch; kiểm soát chặt chẽ nguồn gây ô nhiễm; nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong thực thi pháp luật môi trường... Điều quan trọng là làm rõ và thống nhất nhận thức, từ cán bộ, đảng viên đến từng người dân rằng, xây dựng môi trường xanh là trách nhiệm chung và mang lại lợi ích cho tất cả mọi người.

Cùng với quyết tâm chính trị, Hà Nội sẽ phải đối diện với thách thức lớn về nguồn lực tài chính. Tuy nhiên, trong khó khăn cũng mở ra cơ hội tăng cường cơ chế xã hội hóa: Đầu tư hệ thống kiểm định khí thải phương tiện; hoàn thiện và mở rộng hạ tầng giao thông công cộng; chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng xanh; phát triển hạ tầng phục vụ xe điện và phương tiện thân thiện môi trường; đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị… Đây là những nền tảng không chỉ giúp thành phố giảm ô nhiễm, mà còn nâng cao chất lượng phát triển đô thị, nâng cao chất lượng sống của người dân.

Tuy nhiên, hạ tầng tốt đến đâu cũng khó phát huy hiệu quả nếu thiếu kỷ cương trong quản lý. Hà Nội cần siết chặt cơ chế kiểm tra, giám sát; xác định rõ trách nhiệm đến từng cấp, từng ngành, từng địa phương. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện chính sách pháp luật về kiểm soát chất lượng không khí và xử lý vi phạm.

Bên cạnh hệ thống chính sách và hạ tầng, ý thức cộng đồng giữ vai trò quyết định tính bền vững. Mỗi người dân cần có ý thức tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường và biến điều này thành thói quen sinh hoạt, nét văn hóa.

Hà Nội hôm nay không chỉ làm sạch không khí cho chính mình, mà còn thực hiện sứ mệnh của một đô thị dẫn dắt quốc gia. Khi Hà Nội kiến tạo và hành động thực chất, Thủ đô xanh sẽ sớm được hiện thực hóa.

Minh Thúy