Căn bệnh dễ bị coi nhẹ, gây tử vong cao sau đột quỵ, nhồi máu cơ tim

Thông tin trên được PGS.TS.BS Trần Văn Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Phổi Việt Nam, Chủ nhiệm Bộ môn Hô hấp Đại học Y Dược TPHCM cảnh báo tại hội nghị khoa học thường niên với chủ đề "Điều trị toàn diện và tối ưu hóa bệnh nhân" do Bệnh viện Gia An 115 (TPHCM) tổ chức ngày 22/11.

Theo PGS Ngọc, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và hen phế quản vẫn là gánh nặng rất lớn đến kinh tế xã hội. Ước tính toàn cầu, cứ 10 giây có một người tử vong vì COPD. Căn bệnh này là nguyên nhân tử vong đứng thứ 3 trên thế giới, chỉ sau nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Ở Việt Nam, tỷ lệ mắc COPD khoảng 10% dân số, tức hơn 10 triệu người. Số người mắc và tử vong tăng nhanh do tỷ lệ hút thuốc cao, môi trường ngày càng ô nhiễm.

PGS Ngọc chia sẻ tại hội nghị. Ảnh: Nguyệt Thu.

Đáng lo ngại là hầu hết bệnh nhân COPD ở Việt Nam được phát hiện khi đã ở giai đoạn nặng (giai đoạn 3-4) hoặc trong đợt cấp nguy kịch. Ở giai đoạn sớm, triệu chứng chỉ là ho kéo dài, khạc đờm, chưa khó thở rõ nên nhiều người không khám, vẫn hút thuốc lá và sinh hoạt bình thường. Khi cơn khó thở tăng cao, bệnh nhân phát hiện bệnh thì đã ở giai đoạn muộn. Nhiều người phải duy trì sự sống cùng với chiếc bình oxy.

PGS Ngọc cho biết thêm nguyên nhân tử vong hàng đầu của bệnh nhân COPD không chỉ là suy hô hấp mà là biến cố tim mạch (chiếm 25-30% số trường hợp tử vong sau đợt cấp). Thống kê cho thấy 22% số bệnh nhân COPD nhập viện sẽ tử vong trong năm đầu sau xuất viện.

Tuy nhiên, hiện nay việc quản lý bệnh nhân COPD sau xuất viện còn rất lỏng lẻo. Nhiều người không tuân thủ thuốc, không cai thuốc lá, không tập thở, dẫn đến tái phát liên tục, chi phí điều trị tăng vọt và nguy cơ tử vong cao hơn.

PGS Ngọc khuyến cáo người trên 40 tuổi, đặc biệt có tiền sử hút thuốc lá hoặc tiếp xúc lâu dài với khói bụi, nên tầm soát COPD định kỳ bằng đo chức năng hô hấp để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Tại Hội nghị, báo cáo của Tiến sĩ Phạm Hùng Vân - Chủ tịch Hội Vi sinh lâm sàng TPHCM, Viện nghiên cứu và phát triển Vi sinh lâm sàng Việt Nam Việt Nam cho biết hiện nước ta đứng đầu khu vực về tỷ lệ kháng kháng sinh.

Nguyên nhân chính đến từ việc sử dụng kháng sinh không hợp lý ở ba “điểm nóng”. Trong bệnh viện: 25-45% trường hợp dùng kháng sinh không hiệu quả. Ngoài cộng đồng, 50% người dân tự ý mua và dùng kháng sinh sai cách. Trong chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản tỷ lệ sử dụng kháng sinh bừa bãi lên tới 40-80% dẫn đến tồn dư kháng sinh trong thực phẩm.

Vi khuẩn kháng thuốc dễ lây lan trong cộng đồng và bệnh viện, thậm chí truyền gene kháng thuốc cho các vi khuẩn khác, tạo ra những siêu vi khuẩn gần như không còn thuốc đặc trị. Hậu quả là nhiều kháng sinh thế hệ cũ mất tác dụng, bệnh nhân phải dùng thuốc đắt đỏ thế hệ mới, thời gian nằm viện kéo dài, tỷ lệ tử vong tăng cao.

"Nếu không kiểm soát kịp thời, tương lai gần sẽ xuất hiện tình trạng nhiễm trùng nhưng không còn thuốc chữa", Tiến sĩ Vân cảnh báo.

Tiến sĩ Vân kêu gọi cần siết chặt quản lý bán và sử dụng kháng sinh trong cộng đồng, đặc biệt trong chăn nuôi; người dân tuyệt đối không tự ý mua kháng sinh mà phải tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ.

Phương Thúy