Bệnh tay chân miệng tăng mạnh trở lại ở Hà Nội và TP.HCM

Số ca mắc bệnh tay chân miệng tăng mạnh. Ảnh: Khương Nguyễn

Hà Nội và TP.HCM đang chứng kiến số ca bệnh tay chân miệng tăng trở lại, đặc biệt tại TP.HCM, bất chấp cuối năm thường là giai đoạn dịch hạ nhiệt. Số ca mắc tại thành phố lớn nhất phía Nam đã tăng hơn 30 % so với trung bình bốn tuần trước, trong khi Hà Nội vẫn ghi nhận mức tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Các bác sĩ cảnh báo phụ huynh cần theo dõi sát trẻ, áp dụng biện pháp vệ sinh và đưa trẻ đi khám kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.

Số ca tay chân miệng tăng mạnh

Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố (CDC) Hà Nội, trong tuần vừa qua, thành phố ghi nhận 116 trường hợp mắc tay chân miệng tại 61 phường, xã. Trong đó, các địa bàn có số ca mắc cao gồm Từ Liêm 7 ca, Vật Lại 6 ca, Vĩnh Thanh, Đa Phúc, Khương Đình 5 ca, Hà Đông, Mê Linh, Tây Hồ, Yên Lãng 4 ca. Tuần vừa qua không ghi nhận ca không qua khỏi, giảm 11 ca so với tuần trước.

Cộng dồn từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 5.693 trường hợp tay chân miệng, không có ca không qua khỏi. So với cùng kỳ năm 2024 (2.368 ca), số mắc năm nay đã tăng gần gấp đôi, với bệnh nhân phân bố tại 126 phường, xã. Trong tuần, không có ổ dịch nào được phát hiện, nhưng cộng dồn từ đầu năm, Hà Nội đã ghi nhận 70 ổ dịch tay chân miệng.

Trẻ mắc bệnh tay chân miệng dễ bị nhầm lẫn với bệnh khác. Ảnh: Nguyễn Thuận.

Tại TP.HCM, diễn biến cũng đang đáng lo ngại khi số ca mắc bệnh tay chân miệng tăng mạnh trong tuần qua. Thống kê từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho thấy trong tuần qua, thành phố ghi nhận 1.542 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng, tăng 30,2 % so với trung bình của 4 tuần trước đó. Từ đầu năm 2025 đến hết tuần 46, tổng số ca tay chân miệng tại TP.HCM đã lên đến 31.000 ca.

Ba địa bàn có tỷ lệ mắc cao nhất trên 100.000 dân gồm Côn Đảo, Nhà Bè và Bình Tân. Đáng chú ý, số ca mắc đang gia tăng nhanh vào cuối năm, giai đoạn vốn được xem là thời điểm dịch thường hạ nhiệt theo quy luật dịch tễ hàng năm.

Bác sĩ chuyên khoa I Phạm Thị Hoàng Oanh, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP.HCM), cho biết tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường ruột như Coxsackievirus và Enterovirus 71 gây ra. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa, khi trẻ tiếp xúc trực tiếp với phân, nước bọt, dịch mũi họng hoặc bóng nước vỡ của bệnh nhi khác.

Virus còn có thể tồn tại trên đồ chơi, sàn nhà, bàn ghế, ly tách hoặc các vật dụng sinh hoạt. Vì vậy, ngay cả khi trẻ không đi học, vẫn có nguy cơ mắc bệnh nếu trong gia đình có trẻ lớn đi học về mang mầm bệnh, hoặc trẻ tiếp xúc với môi trường bên ngoài.

Cách chăm sóc trẻ khi mắc tay chân miệng

Bác sĩ Oanh cho hay bệnh thường trải qua giai đoạn ủ bệnh từ ba đến bảy ngày, sau đó xuất hiện sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng và biếng ăn. Giai đoạn toàn phát kéo dài từ ba đến mười ngày với biểu hiện loét miệng, phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông hoặc gối.

Trẻ có thể bỏ ăn, bỏ bú, sốt kèm quấy khóc. Những biến chứng nguy hiểm như viêm não và màng não, viêm cơ tim hoặc phù phổi cấp có thể xuất hiện rất sớm. Dấu hiệu giật mình chới với là cảnh báo quan trọng cho biến chứng thần kinh, trong khi sốt cao kéo dài và nôn nhiều cũng cần đặc biệt lưu ý.

Theo bác sĩ Oanh, chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng tại nhà đóng vai trò quan trọng trong hạn chế diễn tiến nặng. Trẻ nên ăn thức ăn mềm, mát, dễ tiêu và chia thành nhiều bữa nhỏ. Phụ huynh có thể dùng Paracetamol hoặc Ibuprofen theo đúng liều lượng để hạ sốt và giảm đau.

Nổi bọng bước là điểm đặc trưng của đợt tay chân miệng lần này. Ảnh: Nguyễn Thuận.

Các vết loét miệng cần được làm dịu bằng thuốc phù hợp, đồng thời giữ vệ sinh răng miệng và da cho trẻ. Tuyệt đối không làm vỡ bóng nước để tránh nhiễm khuẩn. Dù trẻ có sốt hay không, gia đình vẫn phải đưa trẻ tái khám định kỳ mỗi một đến hai ngày trong bảy đến mười ngày đầu của bệnh, đặc biệt khi trẻ còn sốt.

"Trẻ chỉ nên quay lại trường học sau bảy đến mười ngày kể từ khi phát bệnh", bác sĩ Oanh nói.

Bác sĩ Oanh nhấn mạnh nên phòng bệnh cho trẻ bằng cách rửa tay bằng xà phòng nhiều lần trong ngày, ăn chín, uống chín, không dùng chung ly, muỗng, khăn hoặc đồ chơi. Đồ chơi, vật dụng và sàn nhà cần được vệ sinh thường xuyên bằng dung dịch khử khuẩn.

Phân và chất thải của trẻ phải được xử lý an toàn. Khi trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc tay chân miệng, phụ huynh cần cho trẻ nghỉ học, cách ly với những trẻ khác và theo dõi sát diễn biến hàng ngày.

Mặc dù phần lớn trẻ hồi phục trong một đến hai tuần, diễn tiến xấu có thể xảy ra rất nhanh. Chỉ cần xuất hiện một dấu hiệu nguy hiểm như sốt cao kéo dài, nôn ói nhiều, lừ đừ, kích thích, bỏ bú, thở nhanh, nổi vân tím, giật mình hoặc co giật, trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay.

Trong bối cảnh số ca mắc đang tăng trở lại tại Hà Nội và TP.HCM, việc chủ động phòng bệnh, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố then chốt giúp giảm tỷ lệ biến chứng và hạn chế nguy cơ không qua khỏi ở trẻ nhỏ.

Nguyễn Thuận