Ông Nguyễn Ngọc Thủy, 43 tuổi, được nhiều người biết đến với tên gọi Shark Thủy, đã sáng lập Công ty Egroup từ 17 năm trước và hệ thống giáo dục Apax Leaders sau này.

Trong sự nghiệp, Shark Thủy theo đuổi mô hình giáo dục ứng dụng công nghệ, nhấn mạnh vào ngoại ngữ và kỹ năng mềm. Song đằng sau những tham vọng đó là các bê bối dẫn đến cáo buộc Lừa đảo chiếm đoạt tài sản hơn 7.677 tỷ đồng của 10.100 người.

Công ty Cổ phần Tập đoàn Giáo dục Egroup do ông Thủy làm Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc, hoạt động theo mô hình hệ sinh thái với 20 công ty con. Egroup giữ vai trò trung tâm trong huy động vốn, điều phối, đầu tư tiền.

Song thực tế, hệ sinh thái này bất ổn triền miên bởi mô hình hoạt động của các công ty phụ thuộc nhiều vào đòn bẩy tài chính. "Xương sống" duy nhất ông Thủy có trong tay là hệ thống giáo dục Anh ngữ Apax Leaders. Bởi thế ông Thủy đưa Egroup dựa vào tên tuổi này để huy động nguồn vốn từ nhà đầu tư rồi mở thêm nhiều chuỗi giáo dục và trường học. Sau đó, ông mở rộng sang các mảng chăm sóc sức khỏe, ẩm thực và đầu tư tài chính.

Giai đoạn trước năm 2019, chuỗi Apax Leaders mở mới liên tục mạng lưới hoạt động từ Bắc đến Nam, với 130 trung tâm tiếng anh, trường học Steame với việc thuê nhiều giáo viên nước ngoài. Nhưng C03 kết luận ông Thủy không có tài sản, năng lực tài chính. Đây chỉ là chiêu đánh bóng hình ảnh nhằm lôi kéo nhà đầu tư xuống tiền mua cổ phần khống.

Cuối năm 2022, Shark Thủy trả lời VnExpress rằng "hệ sinh thái gặp khó khăn, bất lợi trên nhiều mặt, lớn nhất là dòng tiền". Hơn nửa năm sau, tháng 8/2023, trong cuộc họp nhà đầu tư, ông Thủy lại nói nguyên nhân cốt lõi dẫn đến khủng hoảng do mô hình kinh doanh "tăng trưởng nhanh bằng vay nợ".

Trái với tuyên bố trên, các nhà đầu tư nghi ngờ hệ sinh thái Egroup và ông Thủy đã rót vốn vào các hoạt động đầu tư chứng khoán, tiền số, bất động sản... thay vì hoạt động kinh doanh cốt lõi. Nửa năm sau, tháng 3/2024, ông Thủy bị bắt.

Bán cổ phần khống

Theo kết luận điều tra, từ năm 2015 đến 2023, ông Thủy chỉ đạo sử dụng pháp nhân Công ty Egame để quảng bá hình ảnh cho công ty mẹ là Egroup. Ông cũng dùng chính danh tiếng của bản thân để giới thiệu đang mở rộng mảng giáo dục, kêu gọi khách hàng đầu tư tiền vào Egroup để được hưởng lãi suất cao.

Ông Thủy bị cáo buộc chỉ đạo nâng khống vốn điều lệ cho Egroup từ 32 tỷ đồng lên 962,5 tỷ đồng. 70% doanh thu hàng năm, khoảng 2.350 tỷ đồng, cũng do tạo khống mà có.

Các đòn bẩy đã xong, ông Thủy chỉ đạo Đặng Văn Hiển, Trưởng ban quan hệ cổ đông Công ty Egame phụ trách bộ phận kinh doanh cùng 530 nhân viên kinh doanh (ra vào từng thời điểm) để quảng cáo, tiếp thị các dự án trường học.

Những người này có nhiệm vụ lôi kéo người dân trực tiếp đến Công ty Egroup, Egame tham quan thực tế, tìm hiểu mô hình hoạt động. Sau đó đưa ra các dự án "bánh vẽ" để dụ người dân đầu tư vào lĩnh vực giáo dục, hứa hẹn lợi nhuận cao, bền vững từ 15 đến 20%/năm.

Người nào đồng ý sẽ ký kết hợp đồng với Egroup mua cổ phần với giá 38.000 đồng/cổ phần. Egroup cam kết mua lại sau một năm với giá cao hơn 4.000 đồng.

Nhân viên kinh doanh trong hệ sinh thái của Shark Thủy được hưởng hoa hồng 5% trên tổng số tiền nhà đầu tư mua cổ phần. Trong đó 2% trả bằng cổ phần và 3% trả bằng tiền mặt song được khuyến khích nhận cổ phần.

530 sale bị cho rằng đã ra sức quảng cáo gian dối cho Shark Thủy để người dân tin tưởng.

Càng về sau, áp lực trả lãi cho nhà đầu tư càng lớn, cộng thêm ảnh hưởng của dịch bệnh, doanh thu giảm nên Egroup bắt đầu xuống dốc. Để có nguồn tiền, ông Thủy cho phép nhân viên kinh doanh khi kêu gọi khách hàng đầu tư được sử dụng 70% số tiền huy động để trả cho các khách hàng có dư nợ cũ do nhân viên đó quản lý. 30% còn lại nộp về công ty.

Bởi vậy, các nhân viên giai đoạn này đều biết việc huy động vốn là để lấy tiền của nhà đầu tư sau trả cho nhà đầu tư trước. Bán cổ phần không phải đầu tư cho hoạt động kinh doanh giáo dục, không đúng mục đích huy động, C03 kết luận.

Tại cơ quan điều tra, 23 bị can là quản lý kinh doanh Công ty Egame khai đã thực hiện huy động vốn từ năm 2014 đến 2023 theo chỉ đạo của Đặng Văn Hiển. Các bị can khai biết rõ việc lấy tiền của nhà đầu tư sau trả cho nhà đầu tư trước, không được đầu tư vào các trung tâm tiếng Anh, trường học, phục vụ cho kinh doanh giáo dục theo đúng mục đích đầu tư. Họ thừa nhận đã giúp sức đắc lực cho ông Thủy bán cổ phần khống, qua đó chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn của người dân.

341 nhân viên kinh doanh của Công ty Egame khai, từ năm 2015 đến 2023 đã huy động được hơn 4.235 tỷ đồng từ 6.642 nhà đầu tư. Trong đó riêng giai đoạn từ năm 2021 đến 2022 đã huy động được hơn 2.308 tỷ đồng từ 3.360 nhà đầu tư. Giai đoạn này, tất cả biết rõ việc dùng 70% nguồn tiền để trả nợ cho nhà đầu tư đến hạn thanh toán.

Những người này khai trực tiếp nhận chỉ đạo từ 23 quản lý (hiện là bị can trong vụ án), để từ đó huy động vốn cho ông Thủy. Họ không có lương cứng mà chỉ nhận được tiền hoa hồng nếu có khách ký. Hiện các cá nhân này đã nộp khắc phục được gần 34 tỷ trong tổng số 77,2 tỷ đồng tiền hoa hồng môi giới đã nhận năm 2021-2022.

Sau khi phân hóa, C03 không xem xét trách nhiệm hình sự với 341 người này.

Với gần 200 nhân viên kinh doanh còn lại, C03 xác định họ đã cùng 341 nhân viên kinh doanh huy động 2.490 tỷ đồng của 4.942 khách hàng. Tuy nhiên những người này đã nghỉ việc trước năm 2021, nghĩa là trước thời điểm thực hiện chủ trương huy động vốn của nhà đầu tư trước trả cho người sau, nên không biết việc ông Thủy sử dụng tiền trái mục đích. Do vậy, C03 không có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự.

Huy động 51.444 tỷ đồng trong 8 năm

Theo kết luận điều tra, tổng số tiền đã huy động bằng hình thức chuyển nhượng cổ phần thể hiện trên toàn bộ phiếu thu từ năm 2015 đến 2023 là hơn 51.444 tỷ đồng. Khoản này tương ứng với 91.277 hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, biên bản thanh lý hợp đồng, thỏa thuận hợp tác chiến lược với 19.404 nhà đầu tư.

Số liệu này được tính dựa trên phiếu thu, phương pháp tính với một nhà đầu tư đến hạn một năm nhưng tiếp tục tái đầu tư thì số tiền được tính thành 2 lần. Nếu nhà đầu tư tái đầu tư trong bao nhiêu năm thì số phiếu thu sẽ gấp lên tương ứng, bản chất là không có hoạt động thu tiền thực.

Trong số này, tổng tiền đã chi ra là 51.444 tỷ đồng. Cụ thể, chi tiền tái ký hợp đồng chuyển nhượng cổ phần 36.476 tỷ đồng, chi tiền lợi nhuận cho nhà đầu tư 8.597 tỷ đồng, hoa hồng môi giới 2.466 tỷ đồng, chi lương thưởng vận hành 1.154 tỷ, chi đầu tư vào các công ty hệ sinh thái 2.102 tỷ,...

Hiện, 7.677 tỷ đồng chiếm đoạt, ông Thủy đã sử dụng hết, không còn khả năng thanh toán.

Ngoài hành vi lừa đảo, ông Thủy còn bị cáo buộc Đưa hối lộ cho bà Tống Thị Kim Liên, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc tài chính Công ty Nhất Trần, 32 tỷ đồng, trong phi vụ bắt tay nâng khống doanh thu.

Trước những sai phạm, ngày 13/11, ông Thủy bị Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, tham nhũng, buôn lậu (C03, Bộ Công an) đề nghị truy tố tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Đưa hối lộ. 26 người còn lại là kế toán, quản lý kinh doanh của Công ty Egame, bị đề nghị truy tố tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

=>> Danh sách 29 bị can.

Phạm Dự