Ở đợt tập trung cùng ĐTQG dịp FIFA Days tháng 9, Yamal dính chấn thương, và lỡ 4 trận đấu trong màu áo Barca. Sự việc khi đó khiến CLB chủ quản của tiền đạo này và LĐBĐ Tây Ban Nha (RFEF) công khai chỉ trích lẫn nhau.

"Thật đáng tiếc! Cậu ấy lên ĐTQG với một chấn thương, nhưng vẫn phải thi đấu. Họ đã không chăm sóc tốt sức khỏe các cầu thủ", HLV Barca Hansi Flick nói. Đáp lại, HLV tuyển Tây Ban Nha Luis de la Fuente lên tiếng bảo vệ quy trình kiểm tra y tế của đội: "Ở đây, chúng tôi không cho phép bất kỳ rủi ro nào. Cầu thủ nào được gọi triệu tập cũng đều phải khỏe mạnh và sẵn sàng thi đấu. Và nếu họ được quay trở về CLB, đó là vì chúng tôi đã đánh giá rằng việc cầu thủ ấy tiếp tục ở lại cùng đội tuyển sẽ có rủi ro".

Trước đợt FIFA Days tháng 10 này, Yamal tái phát chấn thương và theo thông báo từ Barca, tiền đạo cánh phải dự kiến phải ngồi ngoài khoảng ba tuần. Bất kể Barca hay tuyển Tây Ban Nha ai đúng ai sai, trường hợp của Yamal phơi bày một thực tế mà bóng đá ngày nay đang cố tình phớt lờ: lịch thi đấu đang nuốt chửng các ngôi sao.

Báo cáo mới nhất từ Liên đoàn Cầu thủ Chuyên nghiệp Quốc tế (FIFPRO) về khối lượng công việc của các cầu thủ đã đưa ra những con số báo động. Cụ thể, Yamal, dù mới 18 tuổi, đã chơi tổng cộng 130 trận chuyên nghiệp, tương ứng 9.772 phút ra sân. Thống kê này nhiều gần gấp đôi so với những cựu cầu thủ là Andres Iniesta, Xavi hay Cesc Fabregas ở cùng độ tuổi.

So sánh với các đồng nghiệp đương thời, tài năng trưởng thành từ lò La Masia đã chơi nhiều hơn 31% số phút so với Jude Bellingham ở tuổi 18, dù tiền vệ đang khoác áo Real Madrid đã được coi là một trường hợp đặc biệt khi đó. Báo cáo của FIFPRO còn xác nhận: các cầu thủ trẻ hiện nay phải chịu gấp đôi khối lượng thi đấu so với các thế hệ trước. Thậm chí, theo tiết lộ của báo Tây Ban Nha Marca, Yamal đã phải tiêm thuốc giảm đau để tiếp tục ra sân trong đợt hội quân ở tuyển hồi tháng 9.

Federico Valverde là một ví dụ khác về vòng quay "điên cuồng" của bóng đá hiện đại. Trong mùa giải 2024-2025, cầu thủ người Uruguay đã chơi 72 trận, với tổng cộng 6.676 phút - nhiều hơn bất kỳ cầu thủ nào ở năm giải VĐQG hàng đầu châu Âu. 81% trong số đó là các trận đấu "diễn ra liên tiếp", tức là có ít hơn 5 ngày nghỉ giữa các trận. Trong nhiều tháng, Valverde thi đấu với cường độ mỗi 3 đến 4 ngày một trận.

Rodri là một dẫn chứng khác trong báo cáo của FIFPRO. Tiền vệ người Tây Ban Nha vừa phải rời sân tập tễnh vì chấn thương trong trận đấu của Man City cuối tuần qua và được Pep Guardiola cảnh báo sẽ chỉ có thể lấy lại phong độ đỉnh cao từ hè 2026. Trong hai mùa từ 2022-2023 đến 2023-2024, Rodri chơi 135 trận, vượt xa ngưỡng 55 trận mỗi năm mà các chuyên gia và bác sĩ thể thao khuyến nghị. Sau khi thi đấu ở chung kết Euro 2024 với Tây Ban Nha, anh gần như không có thời gian nghỉ ngơi, trở lại thi đấu mà không có giai đoạn phục hồi đầy đủ. Hệ quả là Rodri bị đứt dây chằng chéo và phải nghỉ 235 ngày.

Chính Rodri cũng từng lên tiếng cảnh báo về mối nguy chấn thương vì lịch thi đấu dồn dập và quá tải, trước khi bản thân trở thành nạn nhân. Liên hệ giữa tần suất thi đấu và chấn thương từng được HLV của Arsenal, Mikel Arteta đề cập, dù nguyên nhân trực tiếp có đến từ đầu gối hay mắt cá. Ông nói thêm: "Chúng tôi có những cầu thủ chấn thương đã chơi 130 trận trong hai mùa. Vì thế, tai nạn là điều khó tránh khi bạn cứ liên tục ép tải, ép tải và ép tải. Đến một lúc nào đó, cơ thể không thể tiếp tục chịu đựng và chấn thương ập đến".

Tiền vệ tài hoa Pedri cũng từng không thoát khỏi cái bẫy này. Ở mùa 2024-2025, anh ra sân 69 lần, chơi 5.503 phút, với 55 trận liên tiếp mà không có đủ thời gian phục hồi. Theo FIFPRO, ở tuổi 22, Pedri đã "phải chịu áp lực mà một thập kỷ trước là không thể tưởng tượng nổi".

Một số dẫn chứng khác cũng được FIFPRO nhắc tới, bất kể tuổi tác. Hậu vệ Kim Min-Jae từng chơi 20 trận trong 73 ngày, trung bình 3,6 ngày mỗi trận. Luka Modric lúc "còn" 39 tuổi cũng bị bào mòn với 76 trận ra sân với 4.376 phút thi đấu. Achraf Hakimi thì từng chơi 69 trận với 6.371 phút. Bất kỳ giải đấu nào thuộc top năm châu Âu, chỉ cần là ngôi sao, là cầu thủ quan trọng, việc phải cày ải là không thể tránh khỏi.

Hậu vệ người Pháp Jules Kounde đã tóm tắt vấn đề như sau: "Có quá nhiều trận đấu cũng giống như trong cuộc sống, khi bạn lạm dụng một điều gì đó, nó sẽ mất đi giá trị. Chúng ta có thể khiến một số trận đấu mất đi sự hấp dẫn vì sự tiêu thụ quá mức". Năm 2024, Rodri cũng lập luận tương tự: "Mọi thứ không phải lúc nào cũng chỉ là về tiền hay marketing, mà còn là chất lượng của màn trình diễn. Bản thân tôi khi không mệt mỏi, tôi sẽ thi đấu tốt hơn. Nếu mọi người muốn được xem những trận đấu bóng đá chất lượng cao, các cầu thủ cần được nghỉ ngơi đầy đủ. Khi số lượng các trận đấu tăng lên, hiệu suất và chất lượng thi đấu thường giảm đi".

Báo cáo của FIFPRO đánh giá trên 1.500 cầu thủ và thông qua ý kiến chuyên môn của 70 bác sĩ độc lập, đưa ra kết luận đáng lo ngại. Các chuyên gia đều đồng tình rằng các cầu thủ nhà nghề ở đẳng cấp cao nhất cần 28 ngày nghỉ ngơi hoàn toàn giữa các mùa giải. Nhưng sau Euro 2024, chỉ 14% số cầu thủ có được "cơ hội" này. Nếu tính luôn cả Copa America 2024 - giải đấu cấp đội tuyển diễn ra song song với Euro 2024, con số chỉ còn 9%. "Đôi khi, không ai hỏi ý kiến giới cầu thủ về việc thêm trận đấu, nên có lẽ ý kiến của chúng tôi không được tính. Nhưng ai cũng biết chúng tôi nghĩ gì. Tất cả đều đã quá mệt mỏi", thủ thành Alisson Becker từng lên tiếng.

Lịch thi đấu đã trở thành một mê cung không lối thoát. Với việc thêm FIFA Club World Cup 2025 diễn ra mùa hè vừa qua, không đội bóng nào đạt được 28 ngày nghỉ theo khuyến nghị. Red Bull Salzburg chỉ có 8 ngày nghỉ giữa các mùa, PSG thậm chí chỉ có 7 ngày. So sánh với các môn thể thao khác càng khiến bóng đá lộ rõ những vấn đề. Một đội vào chung kết NBA được nghỉ 23 tuần, một cầu thủ bóng chày không dự playoffs có 15 tuần.

Guardiola từng nói: "Tôi luôn lấy NBA làm ví dụ. Họ chơi 80 trận trong vài tháng, nhưng sau đó được nghỉ bốn tháng. Với thời gian ấy, bạn có thể tái tạo năng lượng. Vấn đề là bóng đá bây giờ quá căng thẳng, và chúng tôi chỉ có ba tuần nghỉ".

Bên cạnh khối lượng thi đấu, các chuyến di chuyển của cầu thủ được FIFPRO miêu tả là ngày càng phi lý, làm trầm trọng thêm vấn đề. Thủ thành Australia Mathew Ryan đã phải di chuyển 169.000 km trong mùa này, dành 217 giờ trên máy bay và vượt qua hơn 100 múi giờ, bao gồm những lộ trình từ CLB trở về tuyển quốc gia và ngược lại. Andre Onana từng bay 127.000 km trong 33 chuyến đi cùng Man Utd và tuyển Cameroon. Tiền vệ Moises Caicedo có lúc đã phải chơi bốn trận trên hai lục địa chỉ trong 14 ngày, di chuyển 25.000 km. Trong khi, tiền vệ ít tên tuổi Javier Altamirano cũng chỉ có đúng 24 giờ giữa một trận đấu ở tuyển Chile và trận tiếp theo cho CLB Universidad de Chile.

Giải pháp mà FIFPRO kiến nghị, dựa trên kết luận khoa học, đó là 4 tuần nghỉ ngơi bắt buộc dành cho các cầu thủ, 4 tuần chuẩn bị giữa hai mùa giải, ít nhất hai ngày giữa các trận, thêm một ngày nghỉ mỗi tuần, và các biện pháp bảo vệ đặc biệt cho những cầu thủ dưới 21 tuổi. Nhưng trong khi đó, FIFA muốn tiếp tục mở rộng các giải đấu, UEFA thì kéo dài lịch thi đấu với thể thức mới của Champions League, các giải VĐQG cũng không nhượng bộ, còn các liên đoàn muốn có thêm nhiều các đợt tập trung.

Giữa bối cảnh này, các cầu thủ vẫn là những người chịu thiệt. "Việc phớt lờ hậu quả từ số lượng trận đấu và các chuyến đi sẽ khiến bất kỳ cầu thủ nào cũng có nguy cơ chấn thương", HLV Marcelo Bielsa từng cảnh báo.

Tuy nhiên, cựu huyền thoại Bayern và tuyển Đức, Karl-Heinz Rummenigge, lại cho rằng vấn đề về sự quá tải từ lịch đấu đang bị phóng đại. Ông nói: "Là một cầu thủ, tôi sẽ rất vui được tham gia các giải lớn. Tất nhiên, mùa này có thêm nhiều trận đấu do FIFA Club World Cup, nhưng giải này chỉ diễn ra 4 năm một lần. Nhiều cầu thủ cùng với những người đại diện của họ đã góp phần tạo ra tình trạng này và tự đặt mình vào thế khó. Họ đòi hỏi mức lương ngày càng cao, buộc các CLB phải tìm kiếm thêm nguồn thu nhập. Đó là lý do các định dạng giải đấu mới xuất hiện. Mặt khác, tôi thấy rất ít cầu thủ sẵn sàng từ bỏ mức lương cao. Đây là một mâu thuẫn cần được nhận diện rõ ràng".

Hoàng Thông tổng hợp