Tạo đột phá trong cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 66.7/2025/NQ-CP quy định cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.

Đơn giản hóa gần 800 thủ tục dựa trên dữ liệu

Nghị quyết đã điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật do Trung ương ban hành để thay thế, cắt giảm các thành phần hồ sơ trong gần 800 thủ tục hành chính đối với nhiều loại giấy tờ được cắt giảm, thay thế bằng khai thác hoặc sử dụng thông tin tương ứng từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Việc thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính được thực hiện theo mức độ đáp ứng việc khai thác, sử dụng của các cơ sở dữ liệu; không yêu cầu cung cấp thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính mà các thông tin trong thành phần hồ sơ đã có dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu được cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu công bố.

Nghị quyết quy định rõ cơ quan tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính khai thác, sử dụng thông tin đã có trong các cơ sở dữ liệu để thay thế thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính.

Đơn giản hóa gần 800 thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu. (Ảnh minh họa. Nguồn: TL)

Trường hợp không khai thác được thông tin hoặc thông tin khai thác được không đầy đủ, không chính xác thì cơ quan, người có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính yêu cầu cá nhân, tổ chức bổ sung thành phần hồ sơ để giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời, đề nghị cá nhân, tổ chức thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin trong các cơ sở dữ liệu theo quy định của pháp luật.

Việc thay thế, cắt giảm thành phần hồ sơ bằng thông tin được khai thác trên các cơ sở dữ liệu khi giải quyết thủ tục hành chính cho công dân Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, cá nhân, tổ chức nước ngoài sinh sống, hoạt động tại Việt Nam được thực thi trên cơ sở mức độ đáp ứng của cơ sở dữ liệu.

Cá nhân đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Ứng dụng định danh quốc gia (VNeID) đề nghị giải quyết thủ tục hành chính thì không phải thực hiện ký số biểu mẫu điện tử tương tác.

Nghị quyết quy định thay thế các loại giấy tờ là thành phần hồ sơ thủ tục hành chính bằng các thông tin tương ứng được khai thác từ các cơ sở dữ liệu đối với 786 thủ tục hành chính thuộc các lĩnh vực quản lý của 14 Bộ và 1 cơ quan ngang Bộ: Bộ Công Thương; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Bộ Nội vụ; Bộ Tài chính; Bộ Tư pháp; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Xây dựng; Ngân hàng Nhà nước; Bộ Y tế; Bộ Ngoại giao; Bộ Quốc phòng; Bộ Công an; Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/ 2026 đến hết ngày 28/2 2027.

Tuy nhiên, đối với các cơ sở dữ liệu được công bố hoàn thành kết nối, chia sẻ và hoàn thành tái cấu trúc quy trình thủ tục hành chính trước ngày 1/1/2026 được áp dụng ngay.

Có quy định “mở” để thay thế các loại giấy tờ

Tại cuộc họp đầu tiên của Tổ công tác xây dựng Hệ thống giải quyết thủ tục hành chính ngành tư pháp, ngày 21/11, thông tin về những điểm mới của Nghị quyết, ông Lê Tuấn Phong, Phó Vụ trưởng Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) cho biết: Nghị quyết có một quy định rất mới. Đó là liên quan đến việc khi cá nhân, tổ chức đăng nhập bằng Cổng Dịch vụ công hoặc VNeID có nghĩa đã được xác thực thông tin, thì không cần phải ký số vào biểu mẫu tương tác điện tử

“Hiện nay, nhiều thủ tục cũng đã quy định vấn đề này, nhưng rất nhiều thủ tục ở biểu mẫu tương tác điện tử vẫn yêu cầu phải ký số vào biểu mẫu. Bây giờ tất cả các trường hợp đều không phải ký số vào biểu mẫu tương tác điện tử nếu như đăng nhập bằng Cổng Dịch vụ công hoặc VNeID”, ông Phong cho hay.

Tại Điều 4 của Nghị quyết có quy định rất cụ thể các loại giấy tờ được thay thế bằng dữ liệu. Đồng thời, Nghị quyết cũng có quy định “mở” để các loại giấy tờ khác ngoài khi đã có thông tin trong các cơ sở dữ liệu được liệt kê hoặc các cơ sở dữ liệu khác đã đáp ứng đầy đủ, thì cũng sẽ được công bố và thực hiện việc thay thế, cắt giảm theo yêu cầu.

Ông Lê Tuấn Phong, Phó Vụ trưởng Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp). (Ảnh: AT)

Tại Điều 5 của Nghị quyết quy định cá nhân, tổ chức được khai thác thông tin để yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính và thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin theo quy định. Quy định này theo ông Phong có sự kiểm soát chéo, nghĩa là cá nhân, tổ chức có thể biết được là dữ liệu của mình trong các cơ sở dữ liệu đã có chưa? Trường hợp cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính vẫn đề nghị bản giấy thì có thể chỉ ra, trong cơ sở dữ liệu của tôi đã có, tại sao lại vẫn yêu cầu cung cấp bản giấy?

Theo Nghị quyết, đối với các cơ sở dữ liệu (9 loại cơ sở dữ liệu trước mắt quy định tại Điều 4) thì phải hoàn thành việc rà soát, khắc phục sai sót để bảo đảm tính nhất quán của dữ liệu - tức là dữ liệu sạch, đúng nguyên tắc đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung và phải chia sẻ, công bố thông tin được khai thác sử dụng trước ngày 1/1/2026.

Tuy nhiên, ông Phong cho biết, trong công văn Công văn 7422 để triển khai Nghị quyết 66.7 một cách toàn diện, Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, Tổ trưởng Tổ công tác có đề nghị các bộ, ngành liên quan đến các cơ sở dữ liệu quy định tại Điều 4 phấn đấu công bố trước ngày 10/12/2025. Điều này để các bộ ngành, địa phương có thêm thời gian ít nhất tầm khoảng 15-20 ngày để tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục hành chính, đưa lên Hệ thống thông tin thủ tục hành chính của các bộ, ngành để thực hiện từ ngày 1/1/2026.

Việc tái cấu trúc quy trình là do Trung ương thực hiện

Ông Lê Tuấn Phong nêu rõ: Ở Nghị quyết này có một điểm rất mới, khác với quy định của Nghị định 63 của Chính phủ về kiểm soát thủ tục hành chính hiện tại. Trước đây, theo Nghị định 63, sau khi Trung ương đã công bố thủ tục hành chính, về địa phương tiếp tục công bố lại, nếu Trung ương tái cấu trúc quy trình ở trên hệ thống của Trung ương thì ở địa phương cũng phải tái cấu trúc hệ thống quy trình giải quyết thủ tục hành chính tại Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của cấp tỉnh.

Tuy nhiên, theo Nghị quyết này và theo chủ trương mới, các hệ thống đều tập trung ở các bộ, ngành Trung ương và việc tái cấu trúc quy trình là do Trung ương thực hiện. Địa phương chỉ phải thực hiện tái cấu trúc quy trình đối với những thủ tục hành chính do địa phương ban hành hoặc được giao quy định chi tiết.

Ông Phong cũng chỉ ra một nhiệm vụ rất quan trọng nữa là liên quan đến sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật. Phụ lục của Nghị quyết đã liệt kê các văn bản quy phạm pháp luật cần phải sửa đổi, bổ sung, đây là rà soát bước đầu. Do đó, tới đây, các bộ ngành, địa phương cần tiếp tục rà soát.

Đối với địa phương, chỉ những văn bản nào ban hành các thủ tục hành chính đặc thù tới đây sử dụng được dữ liệu để thay thế cho thành phần hồ sơ, các địa phương rà soát và sửa đổi theo yêu cầu tại Công điện 201 của Thủ tướng Chính phủ.

“Đa số các quy định về thủ tục hành chính của địa phương được quy định trong các Nghị quyết của Hội đồng nhân dân. Cho nên, các đồng chí rà soát để bảo đảm đưa vào kỳ họp Hội đồng nhân dân gần nhất để sửa đổi”, ông Phong chia sẻ.

Phương Anh