Giữ gốc văn hóa của người Sán Dìu

Lớp học tiếng Sán Dìu cho trẻ em tại sân nhà của ông Trương Văn Chính.

Từ nỗi lo mai một đến lớp học cộng đồng

Mỗi chiều Chủ nhật, sân nhà của ông Trương Văn Chính lại rộn ràng tiếng học bài. Những đứa trẻ ríu rít tụ về, ngồi học chữ Sán Dìu trên chiếc bảng được dựng ngay ngắn. Nhiều người cao tuổi trong xóm cũng đến tham gia, hỗ trợ ông truyền dạy chữ viết, tiếng nói của dân tộc cho thế hệ trẻ.

“Khi thấy tiếng nói, chữ viết của đồng bào Sán Dìu đang dần mai một, tôi nghĩ mình phải có trách nhiệm gìn giữ, truyền lại cho lớp trẻ. Tiếng nói là linh hồn của dân tộc, mất tiếng nói thì dân tộc cũng mất gốc” - ông Chính chia sẻ.

Trước đó, xuất phát từ lo lắng khi nhận thấy ngày càng nhiều trẻ em người Sán Dìu trong xóm không biết nói tiếng mẹ đẻ, từ những năm 2020, ông Chính đã tự tìm lại các tài liệu cũ, gặp gỡ các cụ cao niên để ghi chép vốn từ vựng, kết hợp với vốn kiến thức của bản thân rồi hệ thống lại thành giáo trình dạy cho trẻ em.

Đến năm 2023, lớp học chữ Sán Dìu được ông mở ngay tại nhà. Những ngày đầu, chỉ vài em nhỏ tham gia, nhưng nhờ sự kiên trì của ông và sự cổ vũ của bà con trong xóm, số học sinh tăng dần, hiện tại có tới 25 em cùng tham gia học tập.

Nhiều cháu dù trời mưa vẫn đội áo mưa đi học. Các cụ cao tuổi trong xóm cũng đến dự, hỗ trợ giảng dạy và kể chuyện về phong tục, tập quán của dân tộc.

Đồng hành với ông Chính là người vợ - bà Đào Thị San, người dân tộc Kinh nhưng gắn bó sâu nặng với cộng đồng Sán Dìu. Bà cùng chồng đi từng nhà vận động phụ huynh, tự tay đóng bàn ghế, chuẩn bị tài liệu.

Bà San chia sẻ: Chồng tôi tâm huyết thì tôi cũng đồng hành. Văn hóa dân tộc là vốn quý, cần phải được giữ gìn, phát huy.

Nếu ngày trước ông bà phải tự xoay xở từng bộ bàn ghế, thì hiện nay, từ sự quan tâm của Chi bộ và người dân trong xóm, lớp học của ông Chính đã có đầy đủ bảng từ mới, bàn ghế học sinh sạch đẹp.

Ông Trương Văn Chính dạy tiếng nói, chữ viết của dân tộc Sán Dìu cho trẻ em.

Giữ tiếng nói - giữ gốc văn hóa

Lớp học của ông Chính không đơn thuần chỉ dạy chữ. Ông còn truyền đạt cho các em về đạo lý, cội nguồn, lòng hiếu kính, cũng như các nghi lễ, phong tục truyền thống của dân tộc Sán Dìu. Ông coi các em như con cháu trong nhà, sau mỗi buổi học đều kiểm tra lại, bầu ra lớp trưởng, lớp phó để duy trì hoạt động.

Ông Trương Văn Cường, Bí thư chi bộ xóm Lát Đá, cho biết: Với 95% dân số là người Sán Dìu, việc giữ gìn bản sắc dân tộc là nhiệm vụ quan trọng. Chi bộ đã phối hợp tuyên truyền qua nhiều kênh để động viên bà con đưa con em đến học chữ Sán Dìu. Chúng tôi kỳ vọng mô hình này sẽ được duy trì, phát triển và nhân rộng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Cùng chung quan điểm, ông Ngô Văn Đức, người dân trong xóm Lát Đá, chia sẻ: Lớp học của ông Chính khiến cả xóm rất vui, nhất trí tạo điều kiện cho các cháu nhỏ biết tiếng dân tộc để sau này không bị mai một. Bản thân tôi cũng sẽ hỗ trợ ông Chính hết sức để giữ gìn bản sắc dân tộc mình.

Lớp học của ông Chính đã trở thành điểm tựa tinh thần cho cộng đồng Sán Dìu ở Lát Đá, là nơi để trẻ nhỏ hiểu về dân tộc mình, còn người lớn thêm niềm tin vào truyền thống văn hóa. Từ sân nhà ấy, tiếng nói, chữ viết Sán Dìu đang được hồi sinh từng ngày – bằng sự tận tâm của một người già và sự chung tay của cả cộng đồng.

Thu Hà