Đô thị cấp đặc biệt cần mô hình báo chí đặc thù (*): Hiệu quả từ cơ chế tự chủ

Để hệ thống báo chí hoạt động hiệu quả, phù hợp và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, người dân… đã có những đóng góp tâm huyết.

Điểm sáng TP HCM

Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ nhiệm Cơ quan truyền thông Liên đoàn Luật sư Việt Nam, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội ngày 24-11 góp phần tạo lập hành lang pháp lý, hình thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện - mô hình cho phép một cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, có các tờ báo trực thuộc và có cơ chế tài chính đặc thù.

Khi báo chí truyền tải thông tin chính xác với tốc độ cao và độ tin cậy tuyệt đối sẽ áp đảo được các nguồn tin độc hại đang ảnh hưởng đến an ninh truyền thông và xã hội.

TP HCM là trung tâm kinh tế - văn hóa - xã hội lớn của cả nước, có hệ thống báo chí giàu truyền thống và phát triển. Trong bối cảnh thông tin sai lệch, tin chống phá xuất hiện và lan truyền mạnh mẽ, báo chí thành phố cần đủ năng lực để chủ động chiếm lĩnh không gian thông tin, bảo đảm thông tin chính thống đến với người dân trước, nhanh hơn, hấp dẫn hơn.

Mô hình phù hợp nhất cho TP HCM là tổ chức lại các cơ quan báo chí lớn hiện có để hình thành một cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, tương tự cấu trúc của VTV, VOV và TTXVN nhưng được điều chỉnh theo điều kiện đặc thù của thành phố như áp dụng cơ chế tự chủ có kiểm soát để nâng cao hiệu quả.

Với mô hình này, báo chí thành phố sẽ có điều kiện đầu tư mạnh vào công nghệ, số hóa tòa soạn, sản xuất nội dung số, phân tích dữ liệu công chúng và vận hành quy trình tích hợp đa nền tảng.

Giữ lại các thương hiệu uy tín

ThS Trần Xuân Tiến (Trường Đại học Văn Hiến) đánh giá là một đô thị giàu bản sắc văn hóa, năng động trong kinh tế, giáo dục, du lịch…, TP HCM cùng lúc có nhiều cơ quan báo chí mang thương hiệu lớn. Các thương hiệu này không chỉ hoạt động rất tốt về chức năng, nhiệm vụ chính trị, tạo điểm sáng về sản phẩm nghề nghiệp chất lượng cao mà còn truyền cảm hứng trong công tác thiện nguyện sau mặt báo.

Ở mọi nơi có thời sự, báo chí luôn có mặt sớm để truyền tải thông tin tốt nhất. Trong ảnh: Phóng viên tác nghiệp tại sự cố sạt lở đèo Mimosa, tỉnh Lâm Đồng ngày 21-11. Ảnh: TRƯỜNG NGUYÊN

TP HCM rất cần đa dạng sự phản ánh để bảo đảm cân bằng thông tin, từ đó nâng cao hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội…

Thực tiễn báo chí TP HCM những năm qua cho thấy mỗi tờ báo đều cung cấp góc nhìn riêng nhờ mạng lưới nguồn tin phong phú. Việc tập trung vào từng nhóm đối tượng công chúng (người lao động, phụ nữ, giới trẻ...) hay từng lĩnh vực (pháp luật, giáo dục...) bên cạnh các vấn đề thời sự xã hội, dân sinh nói chung cũng giúp mỗi thương hiệu báo chí tạo dựng diễn đàn chính sách đặc thù, phản ánh chính xác và đa dạng nhu cầu thông tin của hàng triệu người dân đô thị.

"Rõ ràng, nếu mất đi những đầu mối báo chí như vậy, việc nắm bắt tâm lý xã hội sẽ giảm độ nhạy, ảnh hưởng gián tiếp đến việc ghi nhận phản hồi của người dân và công tác hoạch định chính sách" - ThS Trần Xuân Tiến nêu ý kiến.

Theo chuyên gia này, mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện ở địa phương là hướng đi hợp lý cần được nghiên cứu và triển khai kịp thời nhằm mở ra cơ hội giữ lại các giá trị thương hiệu, giúp bảo toàn đội ngũ nhân sự báo chí, nâng cao năng lực phản ánh của báo chí.

"Tức là thay vì phương án sáp nhập một cách máy móc, chúng ta cần có phương án giữ lại các thương hiệu, đồng thời tái cơ cấu nội bộ để nâng cao hiệu lực, hiệu quả" - ThS Trần Xuân Tiến đề xuất.

Lan tỏa giá trị xã hội

Về phía người dân, đa phần khi được hỏi đều bày tỏ hy vọng Luật Báo chí khi được thông qua, mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện sẽ nâng báo chí lên tầm cao mới. Qua đó, đáp ứng nhu cầu về thông tin cũng như lan tỏa giá trị xã hội.

Ông Trần Thanh Quế, cán bộ nghỉ hưu, cho hay từ Ninh Bình vào phường Thới An, TP HCM thăm con đã cảm nhận nhịp sống của thành phố nói riêng, cả nước nói chung thông qua sự truyền tải thông tin riêng biệt, chất lượng của nhiều tờ báo.

Ông Quế dẫn chứng đợt mưa lũ đã và đang diễn ra tại miền Trung là một ví dụ, bên cạnh những hình ảnh trực tiếp từ hiện trường với những cách truyền tải khác nhau, báo chí cũng đưa tin đa dạng các hoạt động cứu nạn, cứu hộ hoặc thể hiện sự nhanh chóng tương trợ từ các tỉnh, thành. Qua đó, giúp người dân cảm thấy ấm áp và đồng lòng, sống có trách nhiệm hơn với đồng bào của mình.

Tương tự, chị Dương Phương - phường Bình Trưng, TP HCM - cảm nhận trước mỗi tin tức thời sự, bản thân chị được nắm bắt một cách đầy đủ, đa dạng, có cái nhìn chính xác hơn khi tham khảo nhiều nguồn báo chí. "Điều đó giúp tôi thỏa mãn nhu cầu tìm hiểu, hạn chế thấp nhất sự mơ hồ và vững vàng trong bồi đắp quan điểm sống" - chị Phương nói.

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 22-11

TRƯỜNG HOÀNG - LÊ VĨNH - NGỌC KỲ