Cúc họa mi gọi đông về phố

cúc họa mi luôn được thể hiện là loài hoa đặc trưng cho tình yêu, sự chân thành và tình bạn giản dị nhưng đầy trân quý

Gọi đông về phố

Khoảng cuối tháng 11 cho đến hết tháng 12, cái nắng hanh hao của mùa thu vẫn làm ửng hồng đôi má thiếu nữ. Có một nụ cười trắng trong, rạng rỡ, chúm chím môi xinh, đó là nụ cười của những bông hoa đồng nội, chẳng hương thơm mà quyến rũ, mộc mạc mà tinh khôi, rực sáng rồi nhanh chóng rút lui để nhường cho các loài hoa khác lên ngôi khoe sắc. Vâng, đó chính là hoa cúc họa mi, loài hoa chỉ nở khi nhìn thấy ánh bình minh và chìm vào giấc ngủ khi màn đêm buông xuống.

Trên những phố phường của Hà Nội, trong tiết trời se lạnh, chúng ta bắt gặp những chiếc xe đạp, đằng sau chở đầy những mẹt hoa cúc họa mi. Những cánh hoa mỏng tang, trắng muốt, được chấm những điểm vàng nho nhỏ, xinh xinh, càng làm cho sắc trắng trở nên nổi bật hơn. Cúc họa mi chỉ nở rộ trong 3 - 4 tuần, điều đó, làm cho tôi liên tưởng đến tuổi thanh xuân của người con gái. Cái tuổi đầu đời thật đẹp, khi cơ thể người thiếu nữ đang ở thời kỳ phát triển hoàn thiện nhất, trẻ trung, khỏe mạnh, hồn nhiên và đầy sức hút. Đúng như lời thơ của Nguyễn Đình Huân đã viết: “Thêm một mùa hoa cúc/ Trắng tinh khôi nhu mì/ Như là em vào lúc/Mười sáu tuổi xuân thì...”. Ngoảnh đi ngoảnh lại thanh xuân đã trôi qua, để khi nhìn về chúng ta tự hỏi lòng: Mình đã làm được những gì, đã đi được những đâu để học hỏi những điều mới lạ trong cuộc sống này? Chúng ta đã sống cháy hết mình, đã khám phá được chính năng lực nội sinh của mình hay chưa?... Để rồi không ít người lại rơi vào cảm giác tiếc nuối, hoài niệm với những gì đã trải qua khi thanh xuân không thể quay trở lại. Chỉ muốn như những bông cúc họa mi này, thời kỳ khoe sắc ngắn nhưng đã bung là bung hết mình. Bung cho sắc trắng tràn ngập những con đường, ngõ hẻm, bung cho những ai đi qua dù vô tâm cũng phải dừng lại để mua một bó về cắm trong nhà, kẻo chỉ mấy hôm nữa thô không còn dịp sở hữu những bông hoa đồng nội thanh khiết đó.

Hoa mi “hót”

Mùa hoa cúc họa mi nở, đi trên phố Phan Đình Phùng, đường Thanh Niên, trên cây cầu Long Biên già nua, hay bất cứ nơi nào ta cũng có thể bắt gặp các bà, các chị, các em tuổi mười tám đôi mươi, mặc những tà áo dài đủ màu sắc, tay ôm bó hoa cúc họa mi đứng tạo dáng chụp ảnh. Đó là những bức ảnh đẹp. Đối với các bà, các chị, bức ảnh bên cúc họa mi trẻ trung như phần nào vớt vát tuổi thanh xuân. Còn với các em vừa bước vào tuổi trưởng thành, cúc họa mi càng tô thêm sự thanh khiết bên tà áo dài trắng muốt nữ sinh.

Những người lớn tuổi cho biết, trước kia, khi đạp xe trên cây cầu Long Biên cổ kính, trong cái lạnh đầu đông, phóng tầm mắt ra triền đê sông Hồng bát ngát có thể thấy sắc trắng mênh mang. Mỗi khi gió từ sông thổi vào, những vạt hoa lại rung rinh nghiêng mình mềm mại. Ngày ấy không ai gọi loài hoa cánh trắng nhụy vàng này là cúc họa mi. Người ta gọi nó bằng cái tên giản dị như xuất thân của nó: Hoa cúc dại. Nhiều lúc tôi lại tự hỏi: Ai, lý do nào mà lại đặt tên cho loài hoa này là cúc họa mi? Bởi tên một loài chim và một loài hoa tưởng chừng không có sự liên quan nào với nhau cả?

Cúc họa mi là giống hoa họ cúc, có mùi hắc ngai ngái. Ở châu Âu người ta cũng gọi nó bằng những các tên rất đẹp. Ví như ở Anh gọi là “Baby's pet” (nghĩa là hoa của trẻ em), ở Pháp người ta gọi là “Marguerite” (tiếng Hy Lạp có nghĩa là hạt ngọc trai), còn ở Việt Nam thì được gọi là cúc họa mi. Phải chăng cái tên họa mi bắt nguồn từ sự nhỏ nhắn, đáng yêu của những cánh hoa, cũng giống như những chú chim họa mi nhỏ bé nhưng giọng hót thì líu lo, thánh thót say đắm lòng người? Nhưng dù có tên gọi khác nhau thế nào thì cúc họa mi luôn được thể hiện là loài hoa đặc trưng cho tình yêu, sự chân thành và tình bạn giản dị nhưng đầy trân quý.

Không ai cấm chúng ta cảm nhận cái đẹp và liên tưởng về cái đẹp theo cách riêng của mình. Cá nhân tôi vẫn có cảm nhận sự tương đồng giữa cúc họa mi và chim họa mi, không chỉ bởi sự trùng hợp về tên gọi mà còn cả sự đồng điệu về gốc gác tự nhiên của nó. Nếu thả hồn vào tiếng véo von, thánh thót của chim họa mi, ta như đang được sống giữa núi rừng bạt ngàn thì được đứng giữa một cánh đồng hoa cúc họa mi trắng muốt như tuyết ở bãi đá sông Hồng, ở làng hoa Tây Tựu, hay ở thung lũng hoa hồ Tây cũng đủ làm cho ai đó lãng mạn hơn, thêm yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống này. Và cũng thêm yêu nét riêng có của một loài hoa gắn liền với khúc giao mùa của Hà Nội.

Chim họa mi hót và cúc họa mi nở rộ cũng như đang “hót” vậy. Hoa “hót” một bản nhạc họa theo cách riêng của nó: “Hót” để gửi lời chào từ biệt với mùa thu và gọi mùa đông về trên từng con phố thân thương của Thủ đô.

Trần Minh