Sức mạnh của chủ nghĩa đa phương - thông điệp từ Thượng đỉnh G20

Diễn ra trong 2 ngày 22-23/11 với chủ đề “Đoàn kết, Bình đẳng và Phát triển bền vững”, hội nghị G20 năm nay (diễn ra tại Johannesburg, Nam Phi) nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của Nam Bán cầu trong quản trị toàn cầu. Bản tuyên bố gồm 122 điểm tái khẳng định cam kết củng cố chủ nghĩa đa phương với Liên hợp quốc làm trụ cột, đồng thời tập trung vào bốn ưu tiên: tăng cường ứng phó thiên tai, đảm bảo bền vững nợ cho các nước thu nhập thấp, thúc đẩy chuyển đổi năng lượng công bằng và khai thác khoáng sản chiến lược nhằm hỗ trợ tăng trưởng bao trùm.

Trụ sở Liên hợp quốc. Ảnh: World atlas.

Dù vắng mặt tại các cuộc thảo luận, song Mỹ vẫn quyết định cử đại biện của đại sứ quán tham dự lễ bàn giao cuối hội nghị trước khi tiếp quản vai trò chủ nhà G20 vào năm sau. Trước đó, chính quyền Tổng thống Donald Trump cảnh báo không tài liệu nào được ban hành dưới danh nghĩa G20 nếu Mỹ không tham dự.

Theo Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, việc thông qua tuyên bố ngay trong ngày đầu tiên cho thấy chủ nghĩa đa phương tiếp tục phát huy hiệu quả: “Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20 lần này có một trọng trách đặc biệt. Đó là bảo đảm tính liêm chính và uy tín của G20 không bị suy giảm. Thực tế, từ chính hội nghị này, chúng ta phải khẳng định và cảm nhận rõ rằng G20 đang được củng cố mạnh mẽ hơn. Đã có một sự đồng thuận vượt trội rằng nhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là hoàn thành mục tiêu đã thúc đẩy chúng ta đến đây: Thông qua tuyên bố chung của hội nghị trên cơ sở đồng thuận rộng rãi và tinh thần hợp tác cao nhất”.

Các thảo luận tại Johannesburg tập trung vào những thách thức toàn cầu ngày càng cấp bách, bao gồm biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng và bất bình đẳng phát triển. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nêu ra nghịch lý: “Trong số 2.000 tỷ euro đầu tư toàn cầu vào năng lượng sạch năm ngoái, chỉ có 2% là ở châu Phi. Trong khi châu Phi có 600 triệu người chưa được tiếp cận điện năng và là lục địa có 60% tiềm năng năng lượng mặt trời tốt nhất thế giới. Vì vậy, chúng ta không thể không thay đổi sự mất cân bằng này. Và đó chính là cốt lõi của sáng kiến Cổng kết nối toàn cầu của châu Âu. Đây là chương trình đầu tư 150 tỷ euro cho châu Phi, trong đó 25% được đầu tư vào lưới điện và các hệ thống liên kết”.

Các nhà lãnh đạo Australia, Canada và Italy cũng cho rằng chuyển đổi xanh cần đi đôi với an ninh kinh tế và công bằng phát triển. Thủ tướng Australia Anthony Albanese nhấn mạnh: “Thông điệp quan trọng mà chúng ta phải gửi đến thế giới, thông qua hành động ứng phó với biến đổi khí hậu, không phải là yêu cầu bất kỳ quốc gia nào từ bỏ việc làm, sự thịnh vượng hay an ninh mà người dân của họ xứng đáng được hưởng. Đó là việc hợp tác với mọi quốc gia để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thế hệ tiếp theo, đồng thời bảo vệ môi trường cho các thế hệ mai sau”.

Bên cạnh các nội dung hợp tác, hội nghị cũng chứng kiến những bất đồng đáng chú ý. Mỹ phản đối việc đưa vấn đề khí hậu vào tuyên bố, trong khi Argentina rút khỏi vòng đàm phán cuối cùng. Dù vậy, nước Chủ tịch Nam Phi bày tỏ kỳ vọng có thể thuyết phục các thành viên ủng hộ kế hoạch thu hẹp bất bình đẳng, giảm nợ cho các nước nghèo và thúc đẩy hợp tác về khoáng sản chiến lược.

Là quốc gia châu Phi đầu tiên giữ chức Chủ tịch G20, Nam Phi khẳng định sẽ bảo vệ tính toàn vẹn của tiến trình và gửi đi thông điệp mạnh mẽ rằng, chủ nghĩa đa phương vẫn là công cụ thiết yếu, thậm chí là “tuyến phòng thủ duy nhất” để thế giới đối phó với bất ổn và xung đột.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp