Kỳ cuối: Quốc hội trong Kỷ nguyên mới

Đổi mới tư duy lập pháp - Dấu ấn Nghị quyết 66

Các đại biểu nghe Tờ trình về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026 tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh Quốc hội

Chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 10, bước tiếp của đổi mới

Ngay sau khi Nghị quyết 66 được ban hành, tinh thần đổi mới đã nhanh chóng lan tỏa và thấm sâu vào mọi hoạt động của Quốc hội. Từ cách thức lập pháp, giám sát cho tới điều chỉnh chính sách, Quốc hội đã thể hiện rõ sự chuyển mình - từ tư duy “ban hành luật để quản lý” sang “ban hành luật để phát triển”. Pháp luật không còn được nhìn nhận đơn thuần là công cụ điều hành, mà trở thành nguồn lực kiến tạo và dẫn dắt sự phát triển quốc gia.

Kỳ họp thứ 9 của Quốc hội khóa XV chính là dấu mốc thể hiện rõ nhất tinh thần đó. Đại biểu Trịnh Xuân An (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) nhận định, đây là kỳ họp “có tính lịch sử, chứa đựng rất nhiều ý nghĩa, liên quan đến cả hoạt động lập pháp và tác động đến kinh tế - xã hội, tạo ra một bước chuyển mới cho đất nước”.

Kỳ họp có khối lượng công việc rất lớn, khi Quốc hội xem xét, thông qua 34 luật và cho ý kiến về 14 dự án luật khác, đồng thời quyết định nhiều vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội. Những sản phẩm lập pháp được đưa ra tại kỳ họp đều mang tinh thần Nghị quyết 66, bảo đảm tính khoa học, thực tiễn và hướng đến phát triển bền vững.

Theo đại biểu Trịnh Xuân An, việc rút ngắn khoảng cách giữa nghị quyết của Đảng và hành động của Quốc hội cho thấy trách nhiệm chính trị cao của toàn bộ hệ thống, từ Chính phủ đến các đại biểu Quốc hội. “Có thể nói rằng chưa bao giờ chúng ta ở trong một giai đoạn mang tính hành quân như hiện nay - vừa nhận nhiệm vụ, vừa triển khai, vừa phải bảo đảm đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng, trực tiếp là của đồng chí Tổng Bí thư - “vừa chạy vừa xếp hàng” - đại biểu Trịnh Xuân An nhấn mạnh.

Nhìn lại, chương trình lập pháp của Quốc hội khóa XV đã được thiết kế có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên những đạo luật có ảnh hưởng lớn đến thể chế, tránh tình trạng “nhiều mà yếu”. Đó là bước chuyển từ tư duy “làm đúng quy trình” sang “làm trúng vấn đề”, coi pháp luật là sức mạnh mềm của quốc gia, là đòn bẩy cho đổi mới và phát triển.

Tinh thần đổi mới tư duy lập pháp không dừng lại ở Kỳ họp thứ 9, mà đang tiếp tục được hiện thực hóa trong công tác chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 10, dự kiến khai mạc vào 20/10/2025.

Theo Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội Lê Quang Mạnh, tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét và quyết định 66 nội dung, nhóm nội dung, trong đó có 50 luật, 3 nghị quyết thuộc công tác lập pháp và 13 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách, giám sát và các vấn đề quan trọng khác của đất nước. Đây là kỳ họp được đánh giá có quy mô lớn, phản ánh rõ năng lực tổ chức, điều hành và đổi mới tư duy hành động của Quốc hội sau khi Nghị quyết 66 được ban hành.

Đáng chú ý, Kỳ họp thứ 10 sẽ không tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn trực tiếp, mà tập trung thảo luận tại hội trường về báo cáo tổng hợp việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội liên quan đến giám sát chuyên đề và chất vấn. Cách làm này thể hiện bước chuyển từ giám sát hành chính sang giám sát chính sách, giúp đại biểu Quốc hội có cái nhìn toàn diện và chuyên sâu hơn về quá trình thực thi pháp luật.

Từ nghị quyết đến hành động, từ tư duy đến thể chế

Đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) cho rằng, Nghị quyết 66 đã chỉ ra chính xác “điểm nghẽn của điểm nghẽn” - đó là thể chế và công tác lập pháp. Từ việc nhận diện đúng vấn đề, Nghị quyết đã tạo ra lối mở mới trong tư duy và hành động, hướng đến mục tiêu để pháp luật thực sự trở thành nền tảng và động lực phát triển đất nước.

Đại biểu Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhận định, đây là giai đoạn mang dấu ấn lịch sử, khi đất nước bước vào thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ, chuẩn bị cho một kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc. Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội tập trung vào các nội dung về sắp xếp, đổi mới, tinh gọn bộ máy, trong đó có việc sửa đổi Hiến pháp và các luật liên quan đến tổ chức bộ máy nhà nước.

“Có thể khẳng định, Quốc hội kỳ này làm việc với tinh thần nhanh nhất, quyết liệt nhất, với quyết tâm cao nhất. Những vấn đề được đặt ra không chỉ để khắc phục bất cập, tháo gỡ khó khăn, mà còn để chuẩn bị nội dung cho nhiệm kỳ mới. Vì vậy, Quốc hội phải linh hoạt, thường xuyên bổ sung nội dung chương trình để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc” - đại biểu Tạ Văn Hạ nhấn mạnh.

Nhìn tổng thể, có thể khẳng định rằng Nghị quyết 66 đã và đang tạo ra một luồng sinh khí mới trong hoạt động của Quốc hội khóa XV. Từ đổi mới tư duy đến đổi mới hành động, Quốc hội đã bước đầu thiết lập cơ chế vận hành lập pháp hiện đại, minh bạch và thực chất hơn.

Sự đổi mới này không chỉ nằm ở hình thức, mà là đổi mới toàn diện - trong cách nhìn, cách làm và cách tiếp cận. Quốc hội không còn là nơi “thông qua các văn bản pháp luật” theo quy trình cũ, mà trở thành chủ thể kiến tạo chính sách, gắn liền với yêu cầu thực tiễn, nhu cầu người dân và định hướng phát triển đất nước trong thời kỳ số hóa.

Từ nghị trường đến cuộc sống, từ văn bản đến hành động, Quốc hội khóa XV đang viết tiếp hành trình kiến tạo thể chế vững mạnh, phục vụ Nhân dân, vì sự phát triển bền vững của đất nước trong Kỷ nguyên mới.

Tại các kỳ họp gần đây, tinh thần “hành động vì dân” và “trách nhiệm đến cùng” lan tỏa mạnh mẽ trong từng phiên thảo luận, chất vấn và quyết sách. Những thay đổi về quy trình, nội dung và phương thức hoạt động đều thể hiện tư duy đổi mới sâu sắc, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước. Nghị quyết 66 không chỉ là kim chỉ nam định hướng cho công tác xây dựng pháp luật, mà còn là bước khởi đầu của một thời kỳ đổi mới tư duy lập pháp – nơi pháp luật không chỉ “đi sau” mà “đi trước”, dẫn dắt phát triển.

Minh Dương - Nhật Nam