Gìn giữ bản sắc, mở đường phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Hội thảo thu hút sự quan tâm của đông đảo chuyên gia văn hóa và du lịch tham dự. Ảnh: Phạm Sỹ.

Hội thảo là dịp để các nhà khoa học, nhà quản lý, nghệ nhân và cộng đồng cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, giới thiệu những mô hình hay, cách làm sáng tạo trong việc kết nối văn hóa với du lịch, Từ đó, mỗi nét đẹp văn hóa dân tộc không chỉ được gìn giữ trong không gian làng bản, mà còn được lan tỏa mạnh mẽ tới du khách trong và ngoài nước.

Phát biểu tại hội thảo, Ông Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ VHTTDL) cho biết: Thời gian qua, công tác văn hóa nói chung và công tác bảo tồn, phát huy, gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số nói riêng đã có những bước tiến và đạt được những kết quả nhất định. Điều đó thể hiện từ những kết quả đã gặt hái được trong các hoạt động văn hóa và đặc biệt là trong triển khai các chương trình, các chiến lược phát triển văn hóa. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống, nhiều lễ hội, nhiều phong tục tập quán đã được phục hồi, được đồng bào các dân tộc gìn giữ và phát huy. Qua đó cho thấy những chủ trương, chính sách, đường lối của Đảng đã và đang đi vào cuộc sống một cách rất có hiệu quả.

Ông Trịnh Ngọc Chung, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam (Bộ VHTTDL) phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Phạm Sỹ.

Cũng theo ông Chung, muốn đưa những giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc trở thành những sản phẩm có giá trị về mặt kinh tế thì phải gắn với phát triển du lịch. Việc này không chỉ đảm bảo cho việc chúng ta nâng cao đời sống của đồng bào mà nó còn đảm bảo cho chúng ta gìn giữ bền vững và lan tỏa được rộng hơn, nhiều hơn, xa hơn những giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số của chúng ta đến với người dân cũng như đến với du khách trong và ngoài nước.

Bản sắc dân tộc thiểu số là "mỏ vàng" cho du lịch khai thác và phát triển vền vững. Ảnh: Phạm Sỹ.

“Thông qua hội thảo này, chúng tôi mong muốn sẽ tiếp nhận được nhiều ý kiến bàn luận, luận giải của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, quý vị đại biểu. Làm sao đó để chúng ta kiến nghị với cơ quan quản lý nhà nước cấp có thẩm quyền để có một cơ chế, chính sách vừa mang lại những giá trị thực tiễn nhưng nó phải đảm bảo cho một sự phát triển, một công tác bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số mang tính chất bền vững và lâu dài”, ông Chung nói.

Nghệ nhân, đồng bào dân tộc Mường đến từ Lào Cai tham dự hội thảo. Ảnh: Phạm Sỹ.

Văn hóa là cội nguồn sức mạnh, là “hồn cốt” của dân tộc. Qua hàng nghìn năm lịch sử quốc gia dân tộc Việt Nam, văn hóa đã được hình thành, vun đắp, phát triển, đem lại những giá trị văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần to lớn… để cộng đồng 54 dân tộc anh em vượt qua được mọi khó khăn, thách thức, chung sức, chung lòng xây dựng một Việt Nam hòa bình, ổn định. Trong tiến trình phát triển, cần ý thức được giá trị to lớn của việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số - nơi lưu giữ những di sản độc đáo, phong phú về tri thức, phong tục, lễ hội, trang phục, tiếng nói và nghệ thuật dân gian.

Tại hội thảo, PGS.TS Lâm Bá Nam, Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân học Việt Nam, đã phân tích tính đa dạng văn hóa vài vai trò của bản sắc tộc người trong định vị thương hiệu du lịch Việt Nam. Ảnh: Phạm Sỹ.

Theo các nhà nghiên cứu văn hóa, trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa, việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch là một yêu cầu vừa cấp thiết, vừa lâu dài. Đây không chỉ là câu chuyện của bảo tồn di sản, mà còn là con đường phát triển bền vững, giúp đồng bào các dân tộc thiểu số vừa giữ gìn bản sắc, góp phần tạo sinh kế cho người dân. Từ đó, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định và nâng cao đời sống bền vững, tự hào về văn hóa của cộng đồng dân tộc mình, tự tin trong quá trình hội nhập và phát triển.

Bàn về tính cân bằng giữa bảo tồn và khai thác các giá trị văn hóa cho phát triển du lịch, PGS. TS Nguyễn Duy Thiệu - nguyên Phó giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cho rằng, cần đặt nguyên tắc bảo tồn lên hàng đầu, không hy sinh văn hóa vì lợi ích trước mắt, đồng thời phát huy giá trị văn hóa một cách bền vững và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng địa phương. Ảnh: Phạm Sỹ.

Tại hội thảo, các chuyên gia, nghệ nhân đến từ nhiều dân tộc thiểu số đã cùng nhìn nhận, đánh giá về tiềm năng, lợi thế văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số trong phát triển du lịch. Bên cạnh đó, phân tích về những hạn chế, khó khăn. Từ đó, có những phương án trước mắt và lâu dài góp phần vào việc phát triển du lịch trong khai thác văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số, để vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn được bản sắc.

PGS. TS Bùi Quang Thanh – Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam đã đề cập việc phát triển sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số trong bối cảnh hội nhập và phát triển bền vững. Ảnh: Phạm Sỹ.

Những ý kiến tại hội thảo, được kỳ vọng sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng cơ sở lý luận, thực tiễn và chính sách cho công tác bảo tồn và phát huy văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trong thời gian tới.

Phạm Sỹ