Gắn bảo tồn văn hóa truyền thống với phát triển du lịch bền vững

Toàn cảnh Hội thảo khoa học “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch”.

Hoạt động diễn ra trong khuôn khổ Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc-Di sản văn hóa Việt Nam” và Ngày hội Văn hóa Mường lần thứ II, thu hút sự tham dự của nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đại diện các ban, bộ, ngành cùng đội ngũ nghệ nhân và đồng bào các dân tộc đang gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống.

Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam Trịnh Ngọc Chung khẳng định: Công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm bằng các chủ trương, quyết sách và cơ chế cụ thể. Nhiều lễ hội, phong tục, tập quán… được phục hồi và lan tỏa rộng rãi, cho thấy các chính sách đã phát huy hiệu quả khi đi vào cuộc sống.

Cục trưởng Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam Trịnh Ngọc Chung phát biểu khai mạc.

Để cụ thể hóa và tiếp tục triển khai nhiệm vụ về công tác văn hóa nói chung và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trong thời gian tới, nhiệm vụ trọng tâm là bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch; đưa các giá trị văn hóa của đồng bào trở thành sản phẩm có giá trị kinh tế, vừa nâng cao đời sống vừa lan tỏa bản sắc tới người dân và du khách. Những ý kiến tại hội thảo sẽ là cơ sở để cơ quan quản lý kiến nghị cấp có thẩm quyền xây dựng cơ chế, chính sách bền vững, góp phần gìn giữ bản sắc và thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương.

Văn hóa luôn được xác định là nguồn lực quan trọng phát triển bền vững, góp phần tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo và nâng cao chất lượng đời sống. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, cùng sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc thiểu số càng trở thành nhiệm vụ chiến lược và lâu dài.

Nhiều ý kiến tâm huyết chia sẻ tại hội thảo.

Định hướng kết hợp bảo tồn văn hóa với phát triển du lịch đã được thể chế hóa trong nhiều chính sách quan trọng như Nghị quyết số 08-NQ/TW năm 2017 về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn; Dự án số 6 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Những chính sách này tạo hành lang thuận lợi để các địa phương khôi phục, gìn giữ và khai thác giá trị văn hóa truyền thống; đưa văn hóa vào phát triển du lịch cộng đồng, tạo sinh kế và cải thiện đời sống nhân dân.

Trao đổi tại hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lâm Bá Nam, Chủ tịch Hội Dân tộc học và nhân học Việt Nam nhấn mạnh: Mỗi tộc người đều sở hữu kho tàng tri thức phong phú, được tích lũy qua nhiều thế hệ, liên quan đến đời sống, sản xuất, ứng xử với môi trường. Đây là nguồn lực đặc biệt quý giá cần được trân trọng và khai thác đúng cách trong tiến trình phát triển bền vững. Ông cho rằng đã đến lúc cần “đánh thức” hệ giá trị văn hóa của từng tộc người. Bên cạnh chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, quan trọng hơn cả, muốn phát triển du lịch bền vững, văn hóa tộc người chính là hồn cốt.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lâm Bá Nam, Chủ tịch Hội Dân tộc học và nhân học Việt Nam trao đổi.

Chia sẻ quan điểm về yêu cầu cân bằng giữa bảo tồn và phát triển, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Duy Thiệu (Hội Dân tộc học và nhân học Việt Nam) nhấn mạnh: Cần đặt nguyên tắc bảo tồn lên hàng đầu, không đánh đổi văn hóa vì lợi ích trước mắt. Việc phát huy giá trị văn hóa phải bảo đảm bền vững và mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng. Ông đề xuất các giải pháp như: xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững; kiểm soát quy mô du lịch; đầu tư vào du lịch cộng đồng có trách nhiệm; đào tạo kỹ năng cho người dân địa có thể tham gia kinh doanh du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời vẫn giữ gìn bản sắc văn hóa; tăng cường ứng dụng công nghệ trong quản lý và quảng bá di sản...

Giáo sư, Tiến Sĩ Bùi Quang Thanh (Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam) nêu ý kiến.

Hội thảo nhận được hơn 100 tham luận từ các nhà khoa học và đại diện các địa phương. Nhiều nội dung chuyên sâu phản ánh vấn đề từ thực tiễn như: phát triển sản phẩm du lịch văn hóa đặc trưng vùng dân tộc thiểu số; đẩy mạnh giáo dục văn hóa và truyền thông cộng đồng; khai thác nguồn vốn di sản trong nghệ thuật biểu diễn để phát triển du lịch; chế độ chính sách, tôn vinh nghệ nhân… Những ý kiến này là cơ sở quan trọng để các cấp có thẩm quyền đề xuất Chính phủ xây dựng nghị định về bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số đồng thời định hướng xây dựng thương hiệu du lịch văn hóa vùng dân tộc thiểu số trong thời gian tới.

NGỌC LIÊN