Các 'ông lớn' dầu khí đang quay lại Libya sau 15 năm bất ổn

Nhà máy lọc dầu ở Zawiya (Libya). (Ảnh: AFP/TTXVN)

Các tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới đang quay lại Libya trong nỗ lực tìm kiếm nguồn dầu khí mới, gần 15 năm sau khi biến động chính trị, liên quan đến vụ việc nhà lãnh đạo Muammer Gaddafi bị lật đổ, đẩy quốc gia Bắc Phi này vào cảnh bất ổn kéo dài nhiều năm.

Tuần qua, một phái đoàn của Chính phủ Libya đặt tại Tripoli đã tới Washington (Mỹ) để kêu gọi sự quan tâm đối với đợt đấu thầu quyền thăm dò dầu khí đầu tiên sau 18 năm.

Các “ông lớn” như Shell, Chevron, TotalEnergies, Eni và Repsol đều đã được phê duyệt sơ bộ để tham gia đấu thầu, sau khi Exxon ký thỏa thuận thăm dò khí đốt ngoài khơi Libya hồi tháng 8/2025.

Làn sóng quay lại Libya tăng tốc từ tháng 7/2025, khi Shell và BP xác nhận đã ký thỏa thuận với Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Libya (NOC) để đánh giá cơ hội đầu tư.

Sự “hồi sinh” của ngành dầu khí Libya diễn ra trong bối cảnh quốc gia Bắc Phi này hiện vẫn bị chia rẽ bởi sự cạnh tranh quyền lực giữa Chính phủ Thống nhất Quốc gia Libya (GNU) đóng tại Thủ đô Tripoli được Liên hợp quốc công nhận và chính quyền ở miền Đông do lực lượng của Tướng Khalifa Haftar hậu thuẫn.

Trong khi đó, các doanh nghiệp năng lượng toàn cầu đang tìm cơ hội bổ sung trữ lượng sau những dự báo cho thấy nhu cầu dầu thô sẽ duy trì mạnh hơn dự kiến, do quá trình chuyển dịch năng lượng chậm lại.

Chính quyền GNU đặt mục tiêu nâng sản lượng khai thác dầu từ 1,4 triệu thùng/ngày lên 2 triệu thùng/ngày vào năm 2030 và đang đưa ra các hợp đồng phân chia sản lượng mới để thu hút đầu tư.

Giám đốc Điều hành (CEO) Chevron, Mike Wirth, xác nhận công ty đang có những cuộc thảo luận tại Libya. Ông nói: “Các điều khoản hiện hấp dẫn hơn so với trước đây.”

Chính phủ Thống nhất Quốc gia Libya được Liên hợp quốc công nhận, nhưng phần lớn trữ lượng dầu mỏ của Libya lại nằm tại khu vực phía đông do tướng Khalifa Haftar kiểm soát.

Tại Washington, phái đoàn Libya tìm cách thuyết phục Mỹ rằng nước này có thể trở thành nhà cung cấp dầu khí lớn, đồng thời cho rằng Libya cần sự hỗ trợ của Mỹ để thu hẹp ảnh hưởng của Nga và thúc đẩy thống nhất quốc gia.

Giới chức Tripoli tin rằng sự trở lại của các công ty dầu khí phương Tây sẽ củng cố vị thế của họ và tạo cơ sở ổn định cho Libya, đồng thời giúp nguồn cung dầu của nước này trở thành lựa chọn thay thế trong bối cảnh thị trường năng lượng toàn cầu nỗ lực giảm phụ thuộc vào Nga.

Ông Ibrahim Sahed, thành viên Hội đồng Nhà nước Libya nhấn mạnh Libya cần công nghệ của phương Tây để nâng cao năng lực khai thác.

Ông Mahmoud Ahmed Alfiste, một quan chức cấp cao của Libya, tiết lộ Bộ Dầu mỏ Libya và NOC đã ký biên bản ghi nhớ với Chevron và đang thảo luận cùng ConocoPhillips.

Theo ông Tim Eaton, chuyên gia về Libya tại Viện nghiên cứu Chatham House (London), chuyến thăm của đặc phái viên Mỹ tới Libya vào đầu năm nay đã góp phần thúc đẩy sự quan tâm của các doanh nghiệp quốc tế.

Tuy vậy, ông cảnh báo rằng dòng vốn lớn có thể làm sâu sắc thêm các vấn đề hiện hữu tại nước này, nếu không đi kèm cải cách./.

(TTXVN/Vietnam+)